مدرک آزمون CFA چیست و آیا برای مهاجرت مناسب است؟
مدرک آزمون CFA یکی از معتبرترین مدارک حرفهای و بینالمللی در حوزه بازار سرمایه است. آزمون CFA را موسسه CFA برگزار میکند و تمرکز این آزمون در حوزههای تحلیل بازارهای مالی، مدیریت دارایی، مدیریت سبد سرمایهگذاری و تحلیل ریسک است. این آزمون مناسب افرادی است که تمایل دارند سطح دانش خود را در حوزههای ذکر شده اثبات کنند. در این مطلب ابتدا با مدرک آزمون CFA آشنا میشویم و در ادامه به این سوال پاسخ میدهیم که آیا مدرک آزمون CFA برای مهاجرت مناسب است یا خیر؟ در پایان مطلب نیز یک روش مناسب برای پرداخت هزینه آزمون CFA پیشنهاد میکنیم تا اگر تمایل به ثبتنام در این آزمون داشته باشید بهراحتی بتوانید هزینه آن را پرداخت کنید.

آزمون CFA چیست؟
آزمون CFA مخفف کلمه Chartered Financial Analyst به معنای «تحلیلگر خبره مالی» است. افرادی که در آزمون CFA شرکت میکنند، به شرط قبولی، CFA Charter (منشور CFA) را دریافت میکنند.
آزمون CFA سه سطح (Level) دارد و برای دریافت مدرک CFA باید بتوانید نمره قبولی را از هر سه سطح دریافت کنید. در هر سطح از آزمون، مباحث مشخصی از اصول سرمایهگذاری، بکارگیری ابزارهای کاربردی، ارزشگذاری داراییها، مدیریت ثروت و پورتفولیو مورد بررسی قرار میگیرد.
تا پیش از سال ۲۰۲۳، سطوح مختلف این آزمون، هر سال ۱ یا حداکثر ۲ بار برگزار میشدند و به طور متوسط ۳ تا ۴ سال طول میکشید تا متقاضیان در هر سه سطح آزمون شرکت کنند. از سال ۲۰۲۳، موسسه CFA برای برگزاری سطوح مختلف آزمون، تاریخهای بیشتری را ارائه داده است. زمانبندی برگزاری سطوح آزمون CFA به صورت زیر است.
- سطح اول آزمون CFA، چهار بار در سال در ماههای فوریه، می، آگوست و نوامبر برگزار میشود.
- سطح دوم آزمون CFA، سه بار در سال در ماههای فوریه، آگوست و نوامبر برگزار میشود.
- سطح سوم آزمون CFA، دو بار در سال در ماههای می و آگوست/سپتامبر برگزار میشود.
تاریخچه پیدایش آزمون CFA
فدراسیون تحلیلگران مالی (FAF) در سال ۱۹۴۷ موسسه CFA را بهعنوان سازمان خدمات برای متخصصان سرمایهگذاری تاسیس کرد. در سال ۱۹۶۳ آزمون CFA برای اولینبار در دو کشور آمریکا و کانادا برگزار شد. با گذشت زمان این آزمون جهانی شده و افراد در کشورهایی همچون اروپا، آسیا و استرالیا نیز در این آزمون شرکت کردند. تا سال ۲۰۰۳ بیشتر شرکتکنندگان این آزمون در کشور کانادا و آمریکا ساکن بودند، اما از سال ۲۰۰۵ تعداد کسانی که مدرک CFA را اخذ کرده بودند در هند و چین بیشتر از آمریکا و کانادا شده بود!
ساختار و فرمت آزمون CFA چگونه است؟
همانطور که مطرح کردیم، آزمون CFA در سه سطح برگزار میشود که برای شرکت در سطوح بالاتر لازم است در سطوح قبلی، نمره قبولی را کسب کرده باشید. در جدول زیر این آزمونها را با یکدیگر مقایسه میکنیم.
سطح ۱ | سطح ۲ | سطح ۳ | |
اخلاق و استانداردهای حرفهای | ۱۵ - ۲۰ درصد | ۱۰ - ۱۵ درصد | ۱۰ - ۱۵ درصد |
روشهای کمی | ۸ - ۱۲ درصد | ۵ - ۱۰ درصد | صفر |
اقتصاد | ۸ - ۱۲ درصد | ۵ - ۱۰ درصد | ۵ - ۱۰ درصد |
گزارش و تحلیل مالی | ۱۳ - ۱۷ درصد | ۱۰ - ۱۵ درصد | صفر |
ناشران شرکتی | ۸ - ۱۲ درصد | ۵ - ۱۰ درصد | صفر |
سرمایهگذاری سهام | ۱۰ - ۱۲ درصد | ۱۰ - ۱۵ درصد | ۱۰ - ۱۵ درصد |
درآمد ثابت | ۱۰ - ۱۲ درصد | ۱۰ - ۱۵ درصد | ۱۵ - ۲۰ درصد |
مشتقات مالی | ۵ - ۸ درصد | ۵ - ۱۰ درصد | ۵ - ۱۰ درصد |
سرمایهگذاریهای جایگزین | ۵ - ۸ درصد | ۵ - ۱۰ درصد | ۵ - ۱۰ درصد |
مدیریت پورتفولیو و برنامهریزی برای ثروت | ۵ - ۸ درصد | ۵ - ۱۰ درصد | ۳۵ - ۴۰ درصد |
در جدول زیر نیز با موضوع سوالات و وزن هر یک از آنها در سطوح مختلف آزمون CFA آشنا میشوید.
سطح ۱ | سطح ۲ | سطح ۳ | |
اخلاق و استانداردهای حرفهای | ۱۵ - ۲۰ درصد | ۱۰ - ۱۵ درصد | ۱۰ - ۱۵ درصد |
روشهای کمی | ۸ - ۱۲ درصد | ۵ - ۱۰ درصد | صفر |
اقتصاد | ۸ - ۱۲ درصد | ۵ - ۱۰ درصد | ۵ - ۱۰ درصد |
گزارش و تحلیل مالی | ۱۳ - ۱۷ درصد | ۱۰ - ۱۵ درصد | صفر |
ناشران شرکتی | ۸ - ۱۲ درصد | ۵ - ۱۰ درصد | صفر |
سرمایهگذاری سهام | ۱۰ - ۱۲ درصد | ۱۰ - ۱۵ درصد | ۱۰ - ۱۵ درصد |
درآمد ثابت | ۱۰ - ۱۲ درصد | ۱۰ - ۱۵ درصد | ۱۵ - ۲۰ درصد |
مشتقات مالی | ۵ - ۸ درصد | ۵ - ۱۰ درصد | ۵ - ۱۰ درصد |
سرمایهگذاریهای جایگزین | ۵ - ۸ درصد | ۵ - ۱۰ درصد | ۵ - ۱۰ درصد |
مدیریت پورتفولیو و برنامهریزی برای ثروت | ۵ - ۸ درصد | ۵ - ۱۰ درصد | ۳۵ - ۴۰ درصد |
نمرهدهی سوالات چندگزینهای توسط کامپیوتر و نمرهدهی سوالات تشریحی توسط افراد دارنده مدرک CFA و بر اساس دستورالعمل موسسه انجام میشود. علاوه بر این، این افراد برای اطمینان از صحت نمرات، ۱۰ درصد از سوالات چندگزینهای نمرهدهیشده را مجددا بررسی میکنند.
پیشنیازهای دریافت مدرک CFA چیست؟
دریافت مدرک دوره CFA یک فرایند دشوار است که شامل آموزش، تجربه و شرکت در امتحانات میشود. امتحانهای CFA شامل سه سطح میشوند که هر کدام میتوانند پیشنیازهای متفاوتی داشته باشند. در ادامه با این پیشنیازها آشنا میشویم.
مدارک تحصیلی و حرفهای مورد نیاز برای شرکت در امتحان CFA
برای اینکه بتوانید در آزمونهای CFA شرکت کنید لازم است مدرک لیسانس داشته باشید یا اگر دانشجوی کارشناسی هستید، ۲۳ ماه یا کمتر از آن به فارغالتحصیلی شما باقی مانده باشد. علاوه بر این، برای شرکت در سطح ۲ امتحان CFA حتما باید در مقطع کارشناسی فارغالتحصیل شده باشید.
از سوی دیگر، قبل از ثبت نام آزمون CFA لازم است ترکیبی از ۴۰۰۰ ساعت سابقه کار حرفهای و تحصیلات عالی در طی ۳ سال را ارائه دهید. دوره تحصیل و تجربه حرفهای نباید با یکدیگر همپوشانی داشته باشند. نیازی نیست که تجربه حرفهای در زمینه سرمایهگذاری باشد؛ دوره کارآموزی نیز پذیرفته میشود.
سایر پیشنیازها عبارتاند از:
- زندگی در کشور واجد شرایط (کوبا، کره شمالی، سوریه یا منطقه کریمه واجد شرایط نیستند.)
- تکمیل و ارسال فرم بیانیه رفتار حرفهای (Professional Conduct Statement)
- آمادگی برای شرکت در آزمون به زبان انگلیسی
- پاسپورت

نمونه سوالات آزمون CFA
برای آشنایی با نمونه سوالات آزمون CFA در سه سطح میتوانید به سه PDF زیر مراجعه کنید.
نمونه سوالات آزمون CFA مرحله اول
نمونه سوالات آزمون CFA مرحله دوم
نمونه سوالات آزمون CFA مرحله سوم
مشاغل مرتبط با مدرک CFA
افرادی که مدرک CFA را دریافت میکنند میتوانند در مشاغل بسیار متنوعی کار خود را شروع کنند. این مدرک به افراد کمک میکند تا در کار خود خبرهتر شوند. مشاغل مرتبط با این مدرک عبارتاند از:
- تجزیهوتحلیل ریسک و مدیریت ریسک
- مدیریت روابط و مدیریت ثروت
- مدیریت و تحلیل ریسک
- کارشناس بیمه و بورس
- استراتژی سرمایهگذاری
- حسابرسی و حسابداری
- سبدگردان اختصاصی
- پژوهشگر حوزه مالی
- مشاور حوزه مالی
- برنامه ریزی مالی
- مدیریت دارایی
- بانکداری تجاری
- تحلیل اعتباری
- مدیریت سبد
- علم داده
درآمد افرادی که مدرک CFA را اخذ کردهاند
کسانی که در آزمون CFA شرکت میکنند میتوانند در شغلهای زیادی فعالیت خود را آغاز کنند؛ به عبارتی، شغلهایی که مدرک CFA به پیشرفت در آنها به شما کمک میکند طیف وسیعی دارند. داشتن مدرک CFA میتواند برگشت سرمایهای حدود ۸۵ تا ۳۰۰ هزار دلار را برای شما داشته باشد؛ بنابر این، مدرک CFA میتواند سبب پیشرفت و سرمایهداری شما شود.
مراکز برگزار کننده آزمون CFA
آزمون CFA متاسفانه در ایران برگزار نمیشود؛ اما داوطلبان میتوانند برای شرکت در این آزمون به کشورهای همسایه مانند ترکیه (سه شهر آنکارا، استانبول و ازمیر)، امارات (دو مرکز برگزار کننده در دبی و ابوظبی) و ارمنستان (یک مرکز برگزار کننده در ایروان) سفر کنند.
توجه: برای مشاهده تمامی مراکز و کشورهایی که این آزمون را برگزار میکنند، میتوانید به صفحه لینک داده شده در سایت اصلی این آزمون مراجعه کنید.
تفاوت مدرک CFA با CFTe
در ابتدا باید عنوان کنیم که مدرک هر دو این آزمونها در سطح بینالمللی بسیار معتبر بوده و توسط بسیاری از شرکتها قابل قبول است؛ اما این دو آزمون تفاوتهایی نیز باهم دارند که در ادامه عنوان میکنیم.
- مدرک CFTe از عالیترین و جامعترین مدارک در حوزه تحلیل تکنیکال (technical analysis) است، اما مدرک CFA بهصورت تحلیل بنیادی (Fundamental analysis) است.
- آزمون CFTe در دو سطح و آزمون CFA در سه سطح برگزار میشود.
- هزینه ثبتنام در آزمون CFTe مرحله اول و دوم بهترتیب ۸۵۰ و ۱۱۵۰ دلار و آزمون CFA هزینه پیشثبتنام ۳۵۰دلار، ثبتنام زودهنگام ۹۴۰ دلار و استاندارد ۱۲۵۰ دلار برای هر سطح خواهد بود.
- فدراسیون جهانی آمار تحلیل تکنیکال IFTA تایید کرده است که تنها ۳۰ درصد افراد سطح یک و دو آزمون CFTe را قبول میشوند؛ این درحالی است که افراد در آزمون CFA حدود ۵۰ درصد مورد قبول واقع میشوند.
اعتبار مدرک آزمون CFA
نتایج آزمون مدرک CFA منقضی نمیشود و لازم نیست هر سال در آزمون شرکت کنید. ضمن اینکه در صورتی میتوانید مدرک CFA را دریافت کنید و یک CFA Charterholder باشید که در هر سه سطح شرکت کرده و نمره قبولی دریافت کنید. البته محدودیت زمانی برای شرکت در سطوح مختلف آزمون CFA وجود ندارد و هر زمان که خواستید میتوانید برای شرکت در سطح بعدی این آزمون اقدام کنید.
منابع آزمون CFA
اصلیترین منابعی که میتوانید برای آمادگی در آزمون CFA از آنها استفاده کنید، ۶ جلد کتاب موسسه CFA است که به آنها CBOK میگویند. این کتابها سالانه تغییر میکنند که حتما باید منابع جدید را برای آزمون مطالعه کنید. موسسه Schweser یکی از موسسات بزرگ، معروف و محبوب است که امتحان CFA را آموزش میدهد. این موسسه هرساله کتابها و منابعی را ارائه میدهد که میتوانید از آنها برای آمادگی بیشتر استفاده کنید.
۶ جلد کتاب موسسه CFA عبارتاند از:
- Level I CFA Book 1: QUANTITATIVE METHODS
- Level I CFA Book 2: ECONOMICS,FINANCIAL STATEMENT ANALYSIS
- Level I CFA Book 3: FINANCIAL STATEMENTANALYSIS, CORPORATE ISSUERS
- Level I CFA Book 4: CORPORATE ISSUERS,EQUITY INVESTMENTS,FIXED INCOME
- Level I CFA Book 5: FIXED INCOME,DERIVATIVES, ALTERNATIVEINVESTMENTS, PORTFOLIOMANAGEMENT
- Level I CFA Book 6: PORTFOLIOMANAGEMENT,ETHICAL ANDPROFESSIONALSTANDARDS

چه کسانی میتوانند در آزمون CFA شرکت کنند؟
آزمونهای CFA سطح بالایی دارند و قبولی در آنها کاری دشوار و نیازمند تلاش شبانه روزی است. طبق گزارشات موسسه CFA کمتر از ۵۰ درصد از داوطلبان در این آزمون میتوانند موفق شوند و ممکن است خیلی از داوطلبان در مراحل اول و دوم رد شوند و به مرحله سوم نرسند. با این حال، کسانی که در این آزمون قبول میشوند شانس کار در همه مشاغل حرفهای در حوزه مالی در دنیا را دارند. سه دسته از افرادی که میتوانند در این آزمون شرکت کنند عبارتاند از:
- متخصصان امور مالی: اگر در حوزه فعالیتهای مالی مانند تحلیلگر، مدیریت داراییها، متخصص مالی، سرمایهگذار بانکی مشغول به کار هستید، این مدرک برای شما بسیار مناسب است؛ زیرا باعث پیشرفت شما در کار و تثبیت موقعیت شغلیتان میشود.
- دانشجویان: زمان دانشجویی بهترین فرصت برای اخذ مدرک CFA است، زیرا فرصت کافی برای مطالعه و آماده شدن برای این آزمون را دارید. این مدرک در رزومه شما بسیار نقش پررنگی دارد و به شما جایگاه ویژهای نسبت به دیگر دانشجویان میدهد.
- دیگر تخصصها: دارا بودن این مدرک برای وکلا و حسابداران نیز یک امتیاز محسوب میشود و بهعنوان یک مهارت فنی، تخصص آنها را در حوزه کاری ارتقا میدهد و برای نقش مدیریت آماده میکند.
شرکت در آزمون CFA چه مزایایی دارد؟
- اولین مزیت شرکت در آزمون CFA، دریافت گواهینامه یا همان منشور CFA است. با دریافت CFA Charter میتوانید دانش و مهارتهای خود را ثابت کنید.
- با داشتن مدرک CFA، کارفرمایان میدانند شما ادبیات تحلیل بازارهای مالی را میشناسید و با قوانین اخلاقی حاکم بر این بازارها نیز آشنا هستید. در واقع، مدرک CFA میتواند نشاندهنده این موضوع باشد که شما دانش و تعهد لازم برای پیشرفت کسبوکار در صنعت سرمایهگذاریهای پیچیده و در حال تحول امروزه را دارید. شرکتهای سرمایهگذاری نیز روی مدرک CFA به عنوان یک استاندارد جهانی حساب میکنند.
- با اخذ این مدرک به عضویت جامعه بسیار بزرگی از CFA هولدرها (CFA Charterholder) در میآیید. با داشتن مدرک CFA میتوانید با اعضای این جامعه متخصص در ارتباط باشید که این موضوع میتواند فضای موفقیت بیشتری برای شما ایجاد کرده و احتمال یافتن شغل مناسب را افزایش دهد.
آیا مدرک آزمون CFA برای مهاجرت مناسب است؟
توجه داشته باشید که داشتن مدرک CFA بهتنهایی نمیتواند به مهاجرت کاری شما کمک کند. در واقع، وجود این مدرک در رزومه شما سبب خاص بودنتان در میان دیگر افراد مهاجرتکننده میشود، اما بودن تنهای آن کافی نیست. بهتر است نکاتی که در ادامه به تحریر درآمده است را مطالعه کنید تا با این موضوع بیشتر آشنا شوید.
اخذ راحتتر مدرک آزمون cfa برای افراد ساکن کشورهای پیشرو
شرکت در آزمون CFA و اخذ مدرک این آزمون، برای متخصصان این حوزه که ساکن کشورهای پیشرو در بازارهای مالی هستند راحتتر است؛ زیرا این افراد آشنایی کاملی با فرهنگ اقتصادی حاکم بر کشورشان و بازارهای سرمایه دارند و به صورت متقابل نیز شرکتهای سرمایهگذاری اطمینان بیشتری برای جذب این افراد دارند.
تجربه ناکافی ایرانیها بهدلیل تحریمات مالی
متقاضیان ایرانی اخذ مدرک آزمون CFA، به دلیل محدودیتهای حاکم بر بازار سرمایه، تنها به صورت تئوری با تجارت جهانی آشنا میشوند و ممکن است نتوانند تجربهای در برخی زمینهها کسب کنند. به این نکته توجه داشته باشید که شرکتهای بزرگ سرمایهگذاری به «تجربه کاری» بیشتر از داشتن یک مدرک اهمیت میدهند؛ بنابراین بیراه نیست که بگوییم به عنوان یک ایرانی دارای مدرک CFA، اگر قصد مهاجرت کاری داشته باشید ممکن است نتوانید نسبت به شهروندان کشورهایی همچون انگلستان و آلمان نتیجه مطلوبی کسب کنید. چرا که به عنوان مثال، مدیر یک موسسه سرمایهگذاری در کشور انگلستان به خوبی میداند شما از کشوری با محدودیتهای ارتباط با بازارهای جهانی مهاجرت میکنید و بخشی از اتفاقات بازار مالی را تجربه نکردهاید.
بنابر نکات ذکر شده میتوانیم به سوال پرسیده شده اینگونه پاسخ بدهیم که خیر، فقط مدرک آزمون CFA داشتن، برای مهاجرت مناسب و کافی نیست. تمامی نکات گفته شده موجب میشود تا یک شخص، دریافت مدرک آزمون CFA را مبنا و اساس مهاجرت خود قرار ندهد. اگر شخصی تجربه و مطالعه کافی داشته باشد، میتواند با فراهم کردن الزامات حداقلی (که یکی از آنها اخذ مدرک CFA است)، برای کار در حوزه بازارهای مالی و سرمایه تلاش کند. چنانچه تمایل به شرکت در این آزمون داشته باشید، میتوانید با کلیک روی ثبت نام آزمون CFA برای ثبت نام اقدام کنید.
پیش نیاز و مدارک لازم برای ثبت نام در آزمون CFA
طبق سایت اصلی آزمون CFA، برای ثبتنام در این آزمون باید مدارکی که در ادامه نام میبریم را داشته باشید. این مدارک عبارتاند از:
۱- پاسپورت مسافرتی بینالمللی داشته باشید.
۲- زبان انگلیسی را بهصورت کامل بلد باشید.
۳- مدرک لیسانس یا معادل آن را داشته باشید.
۴- فرم بیانیه رفتار حرفهای را تکمیل کنید.
۵- در هنگام شرکت در مرحله اول آزمون باید ۲۳ ماه تا فارغالتحصیلیتان مانده باشد.
۶- قبل از اخذ مدرک مرحله دوم آزمون CFA باید مدرک تحصیلی خود را گرفتهباشد.
۷- دارای سابقه کار حرفهای باشید، یعنی ۴۰۰۰ ساعت سابقه کار یا تحصیلات عالی داشته باشید.
نحوه ثبت نام آزمون CFA چگونه است؟
از آنجایی که آزمون CFA در ایران برگزار نمیشود، لازم است برای شرکت در این آزمون به یکی از کشورهای همسایه مانند ترکیه یا امارات سفر کنید. بنابراین، مهم است در هنگام ثبت نام CFA به این موضوع توجه کنید. مراحل ثبت نام آزمون CFA را در ادامه توضیح دادهایم.
- به وبسایت رسمی موسسه CFA مراجعه کنید.
- در قسمت منو بر روی گزینه Programs و سپس، Register Now کلیک کنید.
- بر روی لینک Enroll and Register کلیک کنید.
- آدرس ایمیل خود را وارد و پس از آن CFA Level 1 را انتخاب کنید.
- اطلاعات مورد نیاز را در فرم اپلیکیشن وارد کنید و هزینه آزمون را بپردازید.
برای پرداخت هزینه امتحان CFA میتوانید از تهران پیمنت کمک بگیرید. این مجموعه، هزینه آزمون را در کمتر از سه ساعت پرداخت میکند.
هزینه مدرک آزمون CFA چقدر است؟
هزینه ثبت نام آزمون CFA با توجه به ددلاین آزمون متفاوت است. اگر به صورت زودهنگام (Early Registration) ثبت نام کنید، هزینه هر سطح از آزمون ۹۴۰ دلار خواهد بود و اگر به طور استاندارد در آزمون ثبت نام کنید (Standard Registration)، برای هر سطح از آزمون باید ۱۲۵۰ دلار بپردازید.
البته فراموش نکنید که پیش از ثبت نام در آزمون، هزینهای برابر با ۳۵۰ دلار با عنوان Enrollment Fee از شما گرفته میشود. پرداخت این هزینه تنها یکبار و پیش از ثبتنام در سطح اول آزمون نیاز خواهد بود. با کلیک روی تاریخ های برگزاری آزمون CFA میتوانید به ددلاین ثبتنام هر سه سطح از آزمون و اطلاعات بیشتری در مورد هر یک، دسترسی داشته باشید.
پرداخت هزینه آزمون CFA با تهران پیمنت
پرداخت هزینه ثبت نام آزمون CFA نیازمند داشتن کارتهای اعتباری مانند ویزا کارت و مستر کارت است. اگر به کارتهای اعتباری دسترسی ندارید، میتوانید روی تهران پیمنت حساب کنید. با مراجعه به صفحه پرداخت هزینه آزمون CFA سفارشتان را ثبت کنید تا در کوتاهترین زمان ممکن پرداخت انجام شود.
چنانچه پیشتر در آزمون CFA شرکت کردهاید، از شما دعوت میکنیم تا تجربه شرکت در این آزمون را با ما در بخش کامنت در میان بگذارید.
در پایان، با داشتن مدرک CFA میتوانید به کارفرمایان نشان دهید دانش و تخصص لازم در زمینه تجزیهوتحلیل سرمایهگذاری را دارید. گرفتن این مدرک مستلزم شرکت در سه سطح آزمون است و از آنجایی که این آزمونها آسان نیستند، مهم است قبل از ثبت نام آزمون CFA بهخوبی برای آن برنامهریزی و مطالعه کرده باشید.