بهروزرسانی: ۱۴۰۳/۰۵/۰۱
اگر قصد دارید برای ادامه تحصیل به آلمان مهاجرت کنید، باید ابتدا دانشگاه و رشته مورد نظر را انتخاب کرده و بعد مدارک لازم را آماده کنید و در نهایت پس از ارسال درخواست و دریافت پذیرش، برای ویزای تحصیلی اقدام کنید. ما در این مقاله بهصورت کامل تمامی مواردی که برای اپلای به کشور آلمان نیاز است بدانید را آشرح دادهایم، با ما همراه باشید.
برای اپلای تحصیلی به کشور آلمان، باید مراحل زیر را به ترتیب طی کنید. این مراحل عبارتاند از:
در اولین قدم باید بر اساس رشته در مقطع کارشناسی، رشته تحصیلی برای ارشد خود انتخاب کنید. حدود ۲۰۰۰ رشته تحصیلی در دانشگاههای آلمان وجود دارد که ۱۳۸۹ عدد از آنها به زبان انگلیسی تدریس میشوند.
پس از انتخاب رشته، باید برای انتخاب دانشگاه اقدام کنید. دانشگاههای آلمان به ۲ صورت دولتی و خصوصی هستند. تحصیل در دانشگاههای دولتی بهصورت کامل رایگان است، اما دانشگاههای خصوصی نیاز به پرداخت شهریه دارند.
برای جمعآوری دقیق مدارکی که دانشگاهها لازم دارند، باید حتما به سایت اصلی آنها مراجعه کنید. اما در متن زیر مدارک عمومی که معمولا تمامی دانشگاهها به آن احتیاج دارند را شرح دادهایم:
برای تحصیل در دانشگاههای آلمان حتما باید مدرک زبان آلمانی یا انگلیسی داشته باشید. اگر دانشگاه رشته مورد علاقه شما را به زبان انگلیسی برای دانشجویان بینالمللی تدریس کند، داشتن مدرک انگلیسی کافی است، اما اگر دانشگاه فقط به زبان آلمانی تدریس کند باید حتما مدرک زبان آلمانی داشته باشید. آزمونهای زبان عبارتاند از:
تمامی مدارکی که دانشگاه منتخب احتیاج دارد را آماده کنید و آن را برای دانشگاه ارسال کنید. سپس منتظر بمانید تا دانشگاه جواب پذیرش را برای شما ارسال کند.
با سفارت یا کنسولگری آلمان در ایران برای دریافت ویزا وقت ملاقات دریافت کنید. در زمان مقرر، به سفارت یا کنسولگری مراجعه کرده و مدارک را ارائه دهید. هزینه درخواست ویزا را پرداخت کنید و رسید دریافت کنید. پس از بررسی مدارک، ویزای دانشجویی خود را دریافت کرده و برای سفر به آلمان آماده شوید.
برای آمادهسازی سفر و ثبتنام نهایی، ابتدا ویزای دانشجویی، بلیط پرواز و بیمه درمانی معتبر را تهیه کنید. سپس، محل اقامت در نزدیکی دانشگاه را پیدا کنید و اطمینان حاصل کنید که آماده برای انتقال به آلمان هستید. بعد از ورود به آلمان، به دانشگاه مراجعه کرده و مراحل ثبتنام نهایی را انجام دهید. این مراحل شامل دریافت کارت دانشجویی و تکمیل فرمهای مورد نیاز دانشگاه است.
در آلمان، سال تحصیلی دانشگاهها معمولاً به دو ترم اصلی تقسیم میشود:
نکته: هر دانشگاه ممکن است تاریخهای دقیق شروع و پایان ترمهای خود را داشته باشد، بنابراین توصیه میکنیم که قبل از اپلای، تقویم تحصیلی دانشگاه مورد نظر را بررسی کنید.
مدرک ورود به دانشگاه Hochschulzugangsberechtigung یا همان HZB برای ورود به دانشگاههای آلمان ضروری است. این مدرک نشان میدهد که مدارک تحصیلی خارجی شما با Abitur آلمان معادل است. در صورتی که تحصیلات قبلی شما شرایط HZB را نداشته باشد، باید در یک آزمون تشخیص صلاحیت شرکت کنید، البته به شرطی که سایر الزامات پذیرش دانشگاه را نیز برآورده کرده باشید.
آلمان یکی از معدود کشورهای جهان است که تحصیل رایگان یا با هزینه بسیار پایین را برای دانشجویان بینالمللی فراهم کرده است. در متن زیر عواملی که باعث تحصیل رایگان در آلمان میشوند را عنوان کردهایم.
بیشتر دانشگاههای دولتی در آلمان یا هزینه تحصیلی دریافت نمیکنند یا هزینه بسیار کمی را برای پرداخت دانشجویان در نظر گرفتهاند. به عنوان مثال، دانشجویان تنها نیاز به پرداخت «هزینه ترم» دارند که معمولاً شامل هزینههای خدمات دانشجویی و بلیط حمل و نقل عمومی میشود و مبلغ آن معمولاً بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ یورو در هر ترم است.
تقریباً تمام ایالتهای آلمان تحصیل رایگان را برای دانشجویان بینالمللی ارائه میدهند، اما بادن-وورتمبرگ از این قاعده مستثنی است و از سال ۲۰۱۷ هزینهای معادل ۱۵۰۰ یورو در هر ترم برای دانشجویان غیر اتحادیه اروپا دریافت میکند.
علاوه بر تحصیل رایگان، دانشجویان بینالمللی میتوانند از بورسیهها و کمکهای مالی مختلف این کشور بهرهمند شوند.
دوره کارشناسی ارشد در آلمان بسته به رشته انتخابی معمولاً ۲ تا ۴ ترم طول میکشد، که معادل ۱.۵ تا ۲ سال است. این مدت زمان ممکن است بر اساس رشته تحصیلی و نوع برنامه (تماموقت یا پارهوقت) و همچنین نیاز به انجام پروژه یا پایاننامه تغییر کند.
برای تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد آلمان، شرایط سنی معمولاً بهصورت مستقیم محدودیتی ایجاد نمیکند. دانشگاههای آلمان بیشتر بر اساس شرایط تحصیلی و توانمندیهای علمی داوطلبان تصمیمگیری میکنند تا سن آنها. اگر شما برای گپ تحصیلی خود دلیل موجهی داشته باشید، نه تنها کشور آلمان بلکه دیگر کشورهای اروپایی نیز برای شرایط سنی شما سختگیری ندارند.
شرط معدل %۷۵، یکی دیگر از شرایط تحصیل کارشناسی ارشد در آلمان است. اگر شما لیسانس خود را از دانشگاههای ایران گرفته باشید، معدل شما باید حداقل ۱۵ باشد تا بتوانید در دانشگاههای آلمان مشغول به تحصیل شوید.
اکثر دورههای کارشناسی ارشد در آلمان به زبان آلمانی تدریس میشوند؛ بنابراین اپلای کنندگان ملزم به اثبات مهارت زبان آلمانی خود هستند. ۲ آزمون برای این منظور موجود هستند:
آزمون DSH تنها داخل آلمان و در تعدادی از دانشگاهها برگزار میشود؛ در حالی که آزمون TestDaF در مراکزی در بیش از ۹۰ کشور سراسر دنیا برگزار میشود. لازم به ذکر است که شما باید پیش از شرکت در آزمون زبان مورد نظر، بررسی کنید که آیا دانشگاههایی که قصد دارید در آنها اپلای کنید نمره آزمون مورد نظر را میپذیرند یا خیر.
در حالی که به طور کلی زبان آلمانی همچنان زبان اصلی آموزش در کشور آلمان به شمار میرود، تعداد دورههای انگلیسی زبان نیز رو به افزایش است. این دورهها به خصوص در دوره کارشناسی و برای دانشجویانی که بورس تحصیلی کوتاه مدت دارند زیاد هستند. از جمله منابع اطلاعاتی مفید در این زمینه، میتوان از پایگاه دادهای نام برد که برای بررسی دورههای آموزشی به زبان انگلیسی به وسیله سرویس تبادل آکادمیک آلمان (DAAD) تهیه شده است. در صورتی که زبان انگلیسی، زبان مادری شما نیست و تصمیم دارید در آلمان به زبان انگلیسی تحصیل کنید، ملزم به شرکت در آزمونهای زبان رایج مانند آیلتس یا تافل برای اثبات مهارتهای زبان انگلیسی خود هستید.
شرایط زندگی دانشجویی در آلمان بهصورت کلی خوب و مناسب است. در متن زیر به برخی از جنبههای اصلی آن اشاره کردهایم:
آلمان به خاطر دانشگاههای معتبر و کیفیت بالای آموزش، در میان دانشجویان شناخته شده است. در جدول زیر ۵ تا از بهترین دانشگاههای آلمان که در رتبهبندی سایت QS رتبه بالایی دارند را شرح دادهایم.
نام دانشگاه | رتبهبندی بر اساس سایت QS (در سال ۲۰۲۴) |
---|---|
دانشگاه فنی مونیخ (TECHNICAL UNIVERSITY OF MUNICH) | ۳۷ |
دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ (Ludwig-Maximilians-Universität München) | ۵۴ |
دانشگاه هایدلبرگ (Ruprecht-Karls-Universität Heidelberg) | ۸۷ |
دانشگاه آزاد برلین (Freie Universitaet Berlin) | ۹۸ |
دانشگاه هومبولت برلین (Humboldt-Universität zu Berlin) | ۱۲۰ |
شما میتوانید در مقاله بهترین دانشگاههای آلمان ۲۰۲۴ تمامی دانشگاههای معروف آلمان که دانشجویان بینالمللی را میپذیرند، مشاهده کنید.
در کشور آلمان، بیمه درمانی برای دانشجویان بینالمللی الزامی است و به ۲ دسته اصلی تقسیم میشود:
دانشجویان کارشناسی ارشد در آلمان میتوانند به صورت پارهوقت کار کنند و این امر به آنها کمک میکند تا بخشی از هزینههای زندگی خود را تأمین کنند و تجربههای حرفهای و عملی کسب کنند. با این حال، برای اینکه از فرصتهای شغلی خود بهرهمند شوند، باید با شرایط و محدودیتها آشنا باشند.
اگر قصد دارید که خانوادهتان در طول تحصیل همراه شما باشد، باید برای ویزای همراه درخواست دهید. این ویزا به همسر و فرزندان زیر ۱۸ سال دانشجویان اجازه میدهد تا به آلمان بیایند و در کنار آنها زندگی کنند.
پس از اتمام تحصیل کارشناسی ارشد در آلمان، شما میتوانید برای ادامه اقامت و کار در آلمان یا سایر کشورهای اروپایی اقدام کنید. این فرآیند شامل دریافت ویزای جستجوی شغل، تبدیل آن به ویزای کار، و در نهایت، امکان دریافت اقامت دائم است. انواع ویزا برای اقامت عبارتاند از:
دانشگاههای آلمان برنامههای متنوعی در زمینههای مختلف ارائه میدهند. در متن زیر برخی از رشتههای محبوب کارشناسی ارشد در آلمان آورده شده است:
اپلیکیشنهای دورههای کارشناسی ارشد یا باید مستقیما به دانشگاه ارائه شوند و یا از طریق پورتال آنلاین Uni Assist ارسال شوند. Uni Assist یک سرویس مرکزی است که اپلای کنندگان را غربال میکند و افرادی که همه شرایط لازم موسسات انتخابی را دارند را برای ارزیابی بیشتر به مرحله بعدی هدایت میکند. همه دانشگاههای آلمان از این سرویس استفاده نمیکنند و تعدادی که از آن استفاده میکنند، ممکن است از اپلای کنندگان درخواست کنند که یک فرآیند جداگانه برای تکمیل اپلیکیشن خود را نیز انجام دهند.
دانشجویان اهل کشورهای اتحادیه اروپا، منطقه اقتصادی اروپا یا سوئیس، برای تحصیل در آلمان نیازی به ویزا ندارند. این دانشجویان تنها باید در بدو ورود به کشور آلمان در نزدیکترین دفتر ثبت احوال، ثبت نام کنند تا اجازه اقامت بگیرند. این شرایط شامل حال دانشجویانی که اهل کشورهای استرالیا، ژاپن، کانادا، نیوزلند، کره جنوبی و آمریکا هستند نیز میشود. دانشجویان اهل آندورا، برزیل، السالوادور، هندوراس، موناکو، سان مارینو و تایوان نیز تا زمانی که قصد ندارند در دوره تحصیل خود در آلمان کار کنند میتوانند این روش را در پیش گیرند.
دانشجویان سایر کشورها (شامل ایران) باید پیش از ورود به آلمان، در نزدیکترین سفارت آلمان برای درخواست ویزا اپلای کنند. افرادی که در یک برنامه آموزشی پذیرش گرفتهاند، میتوانند برای ویزای دانشجویی اپلای کنند. گرفتن وقت سفارت و دریافت ویزا میتواند چندین ماه به طول بیانجامد؛ بنابراین بهتر است پس از دریافت پذیرش، هرچه زودتر برای ویزا اپلای کنید. از متقاضیان ویزا درخواست میشود پاسپورت معتبر، تاییدیه از دانشگاه آلمانی که به آنها پذیرش تحصیلی داده است، بیمه سلامت و اثباتی برای این که سرمایه شما برای پرداخت هزینههای زندگی کافی است (یا هر روشی که با آن بتوانید نشان دهید هزینه تحصیل و زندگی شما در آلمان تامین میشود) را سابمیت کنید.