چگونه اصل مدرک تحصیلی خود را برای اپلای از دانشگاه دریافت کنیم؟
اپلای تحصیلی نیازمند آمادهسازی و ارائه مدارک هویتی و تحصیلی مشخصی است. لیست مدارک مورد نظر در برخی دانشگاهها ممکن است تفاوتهایی با هم داشته باشند ولی از جمله مدارکی که اغلب دانشگاهها درخواست میکنند، میتوانیم به رزومه، توصیه نامه، انگیزه نامه (SOP)، مقالهها، گواهینامه فارغالتحصیلی، ریزنمرات دانشگاهی و نمرات آزمونهای پیشنیاز مانند آیلتس، تافل، دولینگو یا GRE اشاره کنیم.
مهمترین و اصلیترین مدارک هنگام اپلای، ریز نمرات و گواهینامه فارغالتحصیلی است. دانشجویانی که در دانشگاههای دولتی ایران و به صورت روزانه مشغول به تحصیل بودهاند، به دلیل تحصیل رایگان به ازای سالهای تحصیلی و مطابق با منطقهای که در زمان آزمون کنکور در آن حضور داشتهاند، به دولت تعهد خدمت داشته و مدارک آنها (ریز نمرات و گواهینامه فارغالتحصیلی) تا پس از اتمام تعهدشان، در گرو دانشگاه باقی میماند.
بنابراین چنانچه شما هم دانشجوی یکی از دانشگاههای سراسری بوده و قصد اپلای دارید باید به دنبال راهی برای آزاد کردن مدرک تحصیلی خود باشید. در ادامه درباره آزادسازی مدرک دانشگاهی بیشتر صحبت میکنیم و چند روش برای آزاد کردن مدرک تحصیلیتان پیشنهاد میکنیم.

آزادسازی مدرک تحصیلی چیست؟
دانشجویانی که در ایران به صورت رایگان در دانشگاههای دولتی تحصیل کردهاند، باید به ازای سالهایی که به صورت رایگان تحصیل کردهاند، به علت تعهد به خدمت، در ایران کار کنند. بنابراین متقاضیان اپلای باید ابتدا مدرک دانشگاهی خود را آزاد کنند تا بتوانند ترجمه اصل مدرک دانشگاهی خود را به همراه ریزنمرات به دانشگاه کشور مقصد ارائه بدهند.
روش های آزاد کردن مدرک تحصیلی
به طور کلی برای لغو تعهد خدمت آموزش و آزادسازی مدرک دانشگاهی سه راه وجود دارد. در ادامه با این سه روش جهت آزاد کردن مدرک تحصیلی آشنا میشوید:
1
آزادسازی مدرک با سابقه بیمه
اولین راه برای آزاد کردن مدرک دانشگاهی، کار کردن به اندازه مدت زمان تحصیل در دانشگاه دولتی است تا برایتان سابقه کاری (به همراه واریز حق بیمه) حساب شود. میزان تعهد به خدمت شما به دو عامل اصلی بستگی دارد:
- آخرین مقطع تحصیلی
- سهمیه و منطقه (۱، ۲ یا ۳) متقاضی برای شرکت و قبولی در کنکور
بنابراین، چنانچه دوره کارشناسی چهارساله خود را در دانشگاهی دولتی تحصیل کرده باشید، باید تا چهار سال مشغول به کار شوید. همچنین منطقهای (۱، ۲ یا ۳) که از آن در کنکور شرکت کرده و قبول شدهاید، تعیین کننده میزان تعهد به خدمت شماست. در پایان این مطلب درباره میزان تاثیر سهمیه روی آزادسازی مدرک تحصیلی بیشتر صحبت میکنیم.
توجه کنید سابقه کاری (بیمه) هنگام درخواست آزادسازی مدرک، برای همان مقطع و مقطع قبلی قابل استفاده است و چنانچه پس از اشتغال، در مقطع بالاتری تحصیل کنید، نمیتوانید مدرک مقطع بالاتر را با سابقه بیمه قبلی آزاد کنید.
2
آزادسازی مدارک دانشگاه با پرداخت هزینه
راه حل دوم برای آزادسازی مدرک، پرداخت هزینه است. هزینه آزاد کردن مدرک به تعداد ترمهای گذرانده شده، تعداد واحدها، سال شروع تحصیل، دانشگاه و منطقه کنکور بستگی دارد.
چنانچه در حال تحصیل بوده و قصد اپلای برای دانشگاههای خارجی را دارید، میتوانید از دانشگاه خود تقاضای گواهی اشتغال به تحصیل کرده و ریز نمرات ترمهای گذرانده شده خود را با پرداخت مبلغی به عنوان ودیعه دریافت کنید. بدیهی است که برای دریافت اصل مدرک بعد از فارغ التحصیلی باید تمامی هزینه آزاد کردن مدرک را پرداخت کنید.
نکته: خرید سنوات تحصیلی بستگی به منطقهای که از آن کنکور دادهاید دارد و بر این اساس مبالغ متفاوتی را شامل میشود. به عنوان مثال اگر در منطقه ۲ کنکور داده باشید، نرخ پایه سالهایی که مشغول به تحصیل بودهاید در ترمهایی که گذراندهاید، ضرب شده و در نهایت در عدد ۲ (منطقه) ضرب میشود. اگر اطمینان دارید که در آن سال رتبه کنکور شما با درصدهای دروس امتحانی افرادی که در منطقه ۱ آزمون دادهاند یکی بوده است، میتوانید به سازمان سنجش مراجعه کنید و نامهای دریافت کنید تا بر اساس آن سنوات شما را نیز بر مبنای منطقه ۱ محاسبه کنند. همین شرایط برای دانشجویان منطقه ۳ نیز امکان پذیر است.
3
آزادسازی مدرک روزانه با استفاده از عدم کاریابی
راه سومی که برای آزاد کردن مدرک تحصیلی پیشنهاد میشود، استفاده از گواهی عدم کاریابی است. با ارائه گواهی عدم کاریابی به دانشگاه و برآورده کردن یکسری شرایط، بدون پرداخت هزینه میتوانید مدرک خود را آزاد کنید. جهت آزادسازی مدرک تحصیلی خود، به موسسه کاریابی شهر یا استان مراجعه و برای کاریابی ثبت نام کنید. پس از گذشت شش ماه از تاریخ ثبت نام در موسسه کاریابی میتوانید به این موسسه مراجعه کرده و با توجه به عدم معرفی فرصت شغلی متناسب با تخصصتان از آنها نامهای درخواست کنید که تاکنون شغل مناسب با رشته و تخصصتان به شما معرفی نشده است.
موسسه کاریابی گواهی شما را به اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شهرستان شما ارسال میکند. پس از آن، گزارش عدم کاریابی شما توسط اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی به اداره کل مرکز استان اعلام میشود. در نهایت نامه از اداره کل به دانشگاه محل تحصیل شما ارسال شده و به دلیل وجود گواهی عدم کاریابی میتوانید مدرک تحصیلی خود را آزاد کنید.
شرایطی که هنگام مراجعه به موسسه کاریابی باید برآورده کنید شامل موارد زیر میشود:
- سپری شدن حداقل یکسال تمام از تاریخ فارغ التحصیلی مندرج در گواهی موقت
- با توجه به الزام آقایان به گذراندن خدمت سربازی پیش از کار، از تاریخ صدور کارت پایان خدمت یا معافیت دائم (پزشکی یا غیر پزشکی) باید حداقل شش ماه گذشته باشد.

تاثیر سهمیه روی آزادسازی مدرک تحصیلی
داشتن سهمیه میتواند روی آزادسازی مدرک دانشگاهی تاثیر بگذارد. وجود سهمیه به طور مستقیم روی آزادسازی با پرداخت هزینه و آزاد سازی با سابقه کاری اثر دارد. چنانچه هنگام پذیرش در دانشگاه از سهمیه مناطق ۲ یا ۳ استفاده کرده باشید، هنگام آزاد سازی مدرک با پرداخت هزینه باید به ترتیب ۲ و ۳ برابر متقاضیان منطقه ۱ هزینه پرداخت کنید.
همچنین اگر از سهمیه مناطق ۲ و ۳ استفاده کردهاید و بخواهید با سابقه کاری، مدرک دانشگاهی خود را آزاد کنید، بهترتیب باید ۲ و ۳ برابر مدت زمان تحصیل خود، سابقه اشتغال با بیمه ارائه بدهید.
هزینه آزادسازی مدرک دانشگاهی وزارت علوم
هزینه آزادسازی مدرک دانشگاهی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران در سال ۱۴۰۲-۱۴۰۱ برای یک ترم تحصیلی در جدول زیر ذکر شده است:
گروه علوم انسانی | گروه علوم پایه | گروه فنی و مهندسی | گروه هنر | |
هزینه مقاطع کاردانی و کارشناسی (ریال) | 59.743.600 | 63.748.800 | 70.265.600 | 86.096.800 |
هزینه مقطع کارشناسی ارشد (ریال) | 106.806.400 | 125.941.200 | 125.377.600 | 148.597.200 |
هزینه مقطع دکتری تخصصی (ریال) | 174.716.000 | 224.275.200 | 224.671.200 | 248.092.400 |
کدام روش آزادسازی مدرک دانشگاهی بهتر است؟
انتخاب روش مناسب آزاد کردن مدرک تحصیلی کاملا بستگی به شرایط شما دارد. چنانچه بتوانید شرایط موردنظر برای استفاده از روش عدم کاریابی را برآورده کنید، کمهزینهترین راه آزاد کردن مدرک استفاده از موسسات کاریابی است. اما اگر فرصتتان برای استفاده از این روش بسیار کوتاه است، با پرداخت هزینه میتوانید مدرکتان را آزاد کنید. استفاده از روش آزاد سازی مدرک با سایقه کاری نیز نیازمند برآورده کردن الزامات مشخصی است و اگر تابهحال سابقه کاری (بیمه) نداشته باشید، نمیتوانید از این روش استفاده کنید.
نوشین
۱۴۰۲/۰۱/۱۰سلام پسرم دانشجوی ارشد هست و برای ارشد مجدد تپلای ورده .چجوری میتونیم ریز نمرات و یا دانشنامه رو بگیریم؟
با سلام، از سوال شما متشکریم. برای دریافت ریز نمره و دانشنامه باید به دانشگاه مراجعه کنید.
هادی
۱۴۰۱/۰۹/۲۶سلام. وقتتون بخیر.بنده قراره جایی استخدام بشم. حداقل مدرک دیپلم هست. مدرک من هم کارشناسی هست که اصل مدرک مفقود شده. آیا امکانش هست که اصل مدرک دیپلم رو بهم بدن؟
با سلام، از سوال شما متشکریم. شما میتوانید اصل مدرک دیپلم/پیش دانشگاهی خود را از آخرین محل تحصیل خود (دبیرستان یا مرکز پیش دانشگاهی) دریافت کنید. همچنین امکان دریافت مدرک کارشناسی المثنی از دانشگاه، در صورت طی کردن مراحل لازم وجود دارد.
ارغوان
۱۴۰۱/۰۹/۱۴سلام.من دانشجوی ارشد روزانه دانشگاه صنعتی اصفهان هستم و مقطع کارشناسی رو دانشگاه آزاد بودم.موقع ثبت نام دانشگاه صنعتی اصل مدرک دوره ی کارشناسی رو از من گرفت اما من الان برای کاری بهش نیاز دارم.الان میخوام بدونم که میتونم اصل مدرک کارشناسی رو ازشون پس بگیرم یا میخواد پیش خودشون نگه دارن؟
با سلام، از سوال شما متشکریم. معمولا پیش از فارغالتحصیلی یا پایان تحصیل در دانشگاه، امکان دریافت اصل مدرک تحصیلی ترم پیشین از دانشگاه وجود ندارد. با این حال ممکن است در مواردی، بسته به دلیل شما از دریافت اصل مدرک، چنین کاری ممکن باشد. در این مورد لازم است به دانشگاه مراجعه کرده و اطلاعات لازم را کسب کنید.
حسین
۱۴۰۱/۰۸/۱۹سلام من فارق التحصیل رشته عمران در دانشگاه سراسری و مقطع لیسانس هستم (شهریور 1401) فارق التحصیل شدم و ورودی 97 بودم. با توجه به شبانه بودنم و پرداخت شهریه برای هر ترم، چگونه میتوانم ریزنمرات یا مدرک یا گواهی موقت را دریافت کنم. زیرا این موارد را برای ترجمه نیاز دارم
با سلام، از سوال شما متشکریم. با توجه به این که در دوره شبانه تحصیل کردهاید و نه روزانه، در صورتی که به صندوق رفاه دانشجویی بدهی نداشته باشید، پس از اتمام فرایند فارغالتحصیلی از دانشگاه، ریزنمرات، گواهی موقت و دانشنامه رسمی به شما ارائه میشود.
مینا
۱۴۰۰/۰۷/۰۷با سلام. من لیسانس پرستاری دارم و در حال حاضر دانشجوی سال اخر دکترای علوم پایه پزشکی دوره ی روزانه هستم .با توجه به اینکه تعهد خدمت دوره لیسانس(رشته پرستاری) رو نگدرانده ام و طرح اجباری هست. سوالم این بود که چه جوری میتونم مدرک لیسانسم را ازاد کنم بدون اینکه تعهد خدمتم را بگذرانم. ایاقانونی در این مورد وجود دارد ؟ برای اپلای دوره ی پست دکترا نیاز به مدارک دوره ی لیسانس و فوق لیسانس دارم هیچ کس جواب درستی بهم نمیده خواهش میکنم راهنماییم بفرمایید
محمد
۱۳۹۹/۱۰/۰۳سلام من در دانشگاه سراسری در دوره کارشناسی درحال تحصیل هستم ( سال سومم هست) من می خواستم اپلای کنم برای خود کارشناسی در رشته دیگر می خواستم بدونم آیا راهی هست که الان با انصراف از دانشگاه اپلای کنم و به مشکل نظام وظبفه برنخورم ؟ باتشکر
سلام، از سوال شما متشکریم. حداقل مدرک لازم برای دریافت معافیت تحصیلی جهت خروج از کشور، مدرک کارشناسی میباشد. بنابراین لازم است ابتدا مقطع کارشناسی خود را در ایران به پایان برسانید و برای مقاطع بالاتر اپلای کنید.
روژان
۱۳۹۹/۰۹/۲۵سلام من کارشناسیمو از دانشگاه دولتی روزانه آخر تیر 99 فارغ التحصیل شدم. بلافاصله ارشد شبانه رو شروع کردم و الان ترم 1 ارشدم.برای آزاد کردن مدرک لیسانسم.با تو جه به اینکه ثبت نام کاریابی فقط کپی گواهی موقت لیسانسم رو میخواد میتونم کاریابی ثبت نام کنم و اگر کار برام پیدا نشد 2 سال دیگه که ارشد شبانم تموم میشه، نامه کاریابی رو بگیرم و ببرم دانشگاه کارشناسی و مدرک موقت لیسانسم رو بدم و اصل مدرک لیسانسمو رو ازشون تحویل بگیرم؟ 2_میتونم الان که دانشجوی ارشد شبانه ام با پرداخت هزینه مدرک کارشناسیم رو آزاد کنم؟ یا باید صبر کنم که از ارشدم هم فارغ التحصیل بشم؟
سلام، از سوال شما متشکریم. شما میتوانید پس از اتمام مقطع کارشناسی ارشد، با دریافت نامه عدم کاریابی هر دو مدرک را به طور همزمان آزاد کنید.
فاطمه
۱۳۹۹/۰۹/۲۴سلام خیلی ممنون میشم لطف کنید راهنماییم کنید شدیدا ضروری هست من بلافاصله بعد از اینکه لیسانسم رو تموم کردم بعدش همون سال ارشد شبانه خوندم و بلافاصله بعد از تموم شدن ارشد هم دکتری روزانه خوندم و الان یکسال از فارغ التحصلیم گذشته.. من بخاطر شرایط کرونا نتونستم در 6 ماه اول پس از فارغ التحصیلی به کاریابی مراجعه کنم و بعد از یک سال مدرکم رو تونستم بزارم اداره کاریابی؟ ایا با توجه به اینکه شرایط کرونا بود و دانشگاه و ادارات تعطیلات زیادی بودن ، امکانش هست که قبول کنن بعد از 6 ماه به کاریابی مراجعه کردیم مدرکم رو ازاد کنن؟ و سوال مهمتر اینکه من ارشدم رو شبانه خوندم ، ایا برای اینکه مدرک ارشدم رو بتونم ازاد کنم نیاز به نامه عدم کاریابی هست؟ میشه راهنماییم کنید چطور میتونم مدرکم رو بگیرم؟ ایا امکانش هست قبل از دریافت دانشنامه بتونیم ریز نمرات رو داشته باشیم؟
محسن
۱۳۹۹/۰۹/۲۳سلام دانشجوی پسر کارشناسی روزانه هستم ، مدارک دپیلم رو برای اپلای نیاز دارم ، حتما باید پول بدم تا مدارک رو بگیرم؟؟ یا مثلا میشه انصراف بدم و بلافاصله پیام نور یا ازاد ثبت نام کنم و مدارک رو از دانشگاه دولتی بگیرم و بدم ترجمه کنن و بعدش به دانشگاه ازاد بدمشون ؟؟؟ اگه راه حلی دارید ممنون میشم راهنمایی کنید خیلی ضروریه؟؟ ممنون میشم بعد پاسخ به ایمیلم اطلاع رسانی کنید
آزاده
۱۳۹۹/۰۹/۲۰سلام. من در حال حاضر دانشجوی دکتری شبانه هستم. قبل از ثبت نام در این دوره, هر دو مدرک کارشناسی و ارشد را آزاد کرده بودم و اصل دانشنامه ها را داشتم. موقع ثبت نام دوره دکتری, مسئول ثبت نام هر دو دانشنامه را به عنوان مدرک ثبت نام از من گرفت. آیا اکنون میتوانم با توجه به اینکه دانشجوی شهریه پرداز هستم و قبلا نیز مدارک مقطع پایینتر را آزاد کرده بودم, برای پس گرفتن اصل دانشنامه هایم اقدام کنم؟ با تشکر