استیکینگ یا سپرده‌گذاری به معنای نگهداری دارایی دیجیتال یا وثیقه گذاشتن آن در یک پلتفرم با هدف کسب درآمد و همزمان تامین امنیت و بهبود عملکرد شبکه بلاکچین است. کاربران معمولا برای کسب درآمد به استیک کردن می‌پردازند و در مقابل صاحبان شبکه‌های بلاکچین به ازای افزایش امنیت و بهتر کردن عملکرد شبکه، طبق قرارداد و نرخ سود مشخص، به آن‌ها مبلغی به عنوان پاداش پرداخت می‌کنند. در این مطلب به بررسی چگونگی استیک فانتوم می‌پردازیم.
فانتوم چیست؟
پیش از بررسی نحوه استیک فانتوم بد نیست درباره این شبکه بیشتر بدانیم. فانتوم پلتفرمی منبع‌باز (Open Source) است که برای اجرای قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApps) ایجاد شده است. فانتوم به صورت جدی با اتریوم رقابت می‌کند و توانسته با تغییر تکنولوژی شبکه خود مشکلات مقیاس‌پذیری و پایین بودن سرعت تایید تراکنش‌ها را حل کند. حل مسئله مقیاس‌پذیری و افزایش سرعت تایید تراکنش‌ها، در کنار حفظ امنیت شبکه موجب شده فانتوم به سرعت میان کاربران محبوبیت پیدا کند و ارز دیجیتال بومی این شبکه که با نام فانتوم (FTM) آن را می‌شناسیم، روندی رو به رشد داشته باشد.
شبکه فانتوم در سال ۲۰۱۸ عرضه و فعالیتش از سال ۲۰۱۹ به طور رسمی آغاز شد. مدیر عامل فانتوم مایکل کانگ است که با متخصصان برتری همچون آندره کرونژ، دیوید ریچاردسون و کوان نوگین برای توسعه پلتفرم فانتوم همکاری می‌کند.
نحوه استیک فانتوم
گفتیم استیکینگ، سپرده‌گذاری یا وثیقه گذاری شکلی از قفل کردن دارایی دیجیتال در مدت زمانی مشخص است. Staking در فانتوم موجب افزایش امنیت این بلاکچین می‌شود. شاید بپرسید چگونه استکینگ امنیت پلتفرم فانتوم را بالا می‌برد؟ اعتبارسنج‌ها (Validators) تراکنش‌های خود را با توکن‌های استیک شده تایید می‌کنند و به موجب این کار مطابق قوانین پروتکل فانتوم، اعتبارسنج‌ها پاداش دریافت می‌کنند. دریافت پاداش توسط ولیدیتورها و از سوی دیگر تایید تراکنش‌ها توسط آن‌ها به شبکه اعتبار می‌بخشد.
درواقع با استیکینگ ارز دیجیتال فانتوم سرمایه‌گذاران به صورت فعال در تامین امنیت شبکه فانتوم مشارکت می‌کنند و درآمد غیرفعال یعنی پاداشی به صورت فانتوم (FTM) دریافت می‌کنند. نکته مهم وثیقه‌گذاری در پلتفرم فانتوم این است که دارایی دیجیتال سرمایه‌گذاران در شبکه باید برای مدتی بلوکه شود. البته این افراد هر زمان که بخواهند می‌توانند از فرایند استیکینگ خارج شده و به دارایی خود دسترسی داشته باشند.
نحوه اجرای گره فانتوم (Fantom full node)
اعتبارسنجی بخش مهمی از شبکه فانتوم است که گره‌های کامل را اجرا می‌کند. اعتبارسنج‌ها برای تقویت امنیت و تولید بلوک‌های جدید با اجرای گره کامل در فرایند اجماع مشارکت می‌کنند. درواقع، هر کاربر می‌تواند یک گره را روی سخت‌افزار خود اجرا کند یا از یک ارائه دهنده ابری مانند Amazon AWS استفاده کند.
برای شروع، باید کاربران یک کیف‌پول اعتبارسنجی ایجاد کنند که به هویت اعتبارسنج در شبکه تبدیل شود که برای احراز هویت، امضای پیام‌ها و غیره لازم است. حداقل سرمایه موردنیاز برای یک گره کامل فانتوم ۵۰۰۰۰۰ FTM و حداقل سخت‌افزار مورد نیاز AWS EC2 m5.xlarge با پردازنده چهار هسته‌ای vCPU 3.1 گیگاهرتز و معادل حداقل ۴.۵ ترابایت فضای ذخیره سازی Amazon EBS General Purpose SSD یا gp2 لازم است.
نحوه استیکینگ در فانتوم
پیش از هرچیزی بدانید که حداقل میزان FTM که می‌توانید استیک کنید تا به یک اعتبارسنج تبدیل شوید ۵۰۰هزار فانتوم است. دلیل انتخاب چنین مقداری جلوگیری از حملات Sybil به مکانسیم اجماع پلتفرم فانتوم است. حملات Sybil حملات مخربی هستند که شامل جعل هویت‌های چندگانه برای به دست آوردن امتیازات ناعادلانه در شبکه است. شبکه فانتوم با ایجاد چنین محدودیتی احتمال حملات Sybil را کمتر کرده تا ولیدیتورها راحت‌تر شناسایی شوند. در ادامه با چند استراتژی که مناسب استیک فانتوم است آشنا می‌شویم:
فلویید استیکینگ یا استیکینگ سیال (Fluid staking)
در استراتژی فلویید استیکینگ فانتوم، سرمایه‌گذاران توکن‌های FTM خود را از ۲ هفته تا ۱ سال در شبکه قفل می‌کنند. پاداشی که سرمایه‌گذاران در این روش دریافت می‌کنند بسته به مدت زمانی که FTM آن‌ها به وثیقه گذاشته شده، متفاوت است. در واقع سرمایه‌گذاران هرچه مدت زمان بیشتری فانتوم‌های خود را بلوکه کنند، نرخ پاداش بیشتری دریافت خواهند کرد.
لیکویید استیکینگ (Liquid staking)
در استراتژی لیکویید استیکینگ فانتوم، سرمایه‌گذاران توکن‌های فانتوم استیک شده (sFTM) خود را برای بهبود بازده سرمایه‌گذاری (ROI) به هنگام لیکویید استکینگ ضرب (Mint) می‌کنند. اینوسترها همچنین می‌توانند توکن‌های حاصل از لیکویید را که به آن‌ها توکن‌های فارم‌شده نیز می‌گویند استیک کنند و در استخراج نقدینگی مشارکت داشته باشند.
استیکینگ حضانتی (Custodial staking)
سومین روش استیک فانتوم را می‌توانیم به استیکینگ توکن‌های FTM در صرافی‌های متمرکز اختصاص دهیم. اینوسترها می‌توانند توکن‌های FTM را در صرافی‌های متمرکز که به اختصار به آن‌ها CEX می‌گوییم استیک کنند و پاداش دریافت کنند. به عنوان مثال استیک کردن فانتوم در صرافی بایننس یا کوین‌بیس حدود ۱ درصد پاداش دارد.
فانتوم را کجا استیک کنیم؟
شاید تصور کنید فانتوم را تنها در بلاکچین فانتوم می‌توانید استیک کنید. اما خبر خوش اینکه فانتوم را نه تنها روی بلاکچین فانتوم که روی برخی دیگر از بلاکچین‌ها و حتی صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) هم می‌توانید استیک کنید که در ادامه دراین‌باره بیشتر توضیح می‌دهیم.
استیک فانتوم در بلاکچین فانتوم
ابتدا درباره استیک فانتوم در بلاکچین فانتوم صحبت می‌کنیم. استیکینگ فانتوم روی بلاکچین فانتوم کار سختی نیست و برای شروع باید حداقل یک فانتوم داشته باشید. پیش از استیکینگ فانتوم نیاز به کیف پول فانتوم دارید که با نام fWallet شناخته می‌شود. این کیف پول، ولت بومی بلاکچین فانتوم است که برای سیستم عامل‌های دسکتاپ و موبایل هم عرضه شده است.
برای استفاده از fWallet ابتدا به وبسایت آن مراجعه کنید و با ایجاد حساب کاربری، روی Create Wallet کلیک کنید تا نسخه‌ای از این کیف پول را بتوانید دانلود کنید. پس از دانلود کیف پول فانتوم لازم است فایل Keystore را دانلود کرده تا بتوانید رمز کیف پول خود را تنظیم کنید. همان‌طور که می‌دانید رمز کیف پول شما ۲۴ کلمه‌ای است که با نام کلید خصوصی شناخته می‌شود و پیشنهاد ما این است آن را به صورت آفلاین در جایی ذخیره کنید.
پس از ایجاد کیف پول اختصاصی خودتان در فانتوم و پیش از استیکینگ FTM، لازم است توکن‌های فانتوم خود را از شبکه اتریوم یا اسمارت بایننس چین به fWallet منتقل کنید. به این منظور در کیف پول فانتوم خود روی Receive کلیک کنید تا آدرس کیف پولتان را در بخش Fantom Mainnet دریافت کنید.
نکته مهم هنگام ارسال توکن‌های FTM به کیف پول fwallet این است که فقط توکن‌های شبکه اصلی فانتوم را می‌توانید به آدرسی که از بخش Fantom Mainnet دریافت کرده‌اید، منتقل کنید. چنانچه بخواهید توکن‌های فانتوم را از شبکه اتریوم یا بایننس اسمارت چین به کیف پول fwallet منتقل کنید باید از پروتکل‌های میان‌زنجیره‌ای مانند Multichain استفاده کنید. البته روش دیگری نیز وجود دارد و آن هم استفاده از کیف پول متامسک است. با استفاده از MetaMask می‌توانید توکن‌های فانتوم خود را از شبکه‌های مختلف به fwallet ارسال کنید. پس از انتقال توکن‌های فانتوم به کیف پول فانتوم، حالا می‌توانید با کلیک روی Stake یا Staking سپرده گذاری خود را در کیف پول فانتوم و بلاکچین FTM آغاز کنید.
استیک فانتوم در لجر (Ledger)
استکینگ FTM از طریق کیف پول سخت‌افزاری لجر با استفاده از یک اسمارت کانتراکت (قرارداد هوشمند) انجام می‌شود. به این منظور لازم است اپلیکیشن FTM Ledger Nano S را در کیف پول فانتوم (Fantom fWallet) خود امضا و استیکینگ فانتوم را تایید کنید. پس از آن می‌توانید از Stake فانتوم در اکانت خود استفاده کنید.
استیک فانتوم در کوین‌بیس (Coinbase)
از سپتامبر ۲۰۲۱ پلتفرم فانتوم پشتیبانی از شبکه Fantom را در کیف پول Coinbase اعلام کرد. بنابراین کاربران کیف پول کوین بیس می‌توانند به شبکه Fantom دسترسی داشته باشند و با استفاده از برنامه‌های غیرمتمرکز فانتوم (Fantom DApps) در کیف پول کوین بیس به استیک فانتوم بپردازند. به این منظور کاربران لازم است حساب کیف پول کوین بیس خود را به کیف پول فانتوم (Fantom fWallet) متصل کرده و استیکینگ FTM انجام دهند.
استیک فانتوم در بایننس (Binance)
صرافی بایننس یکی از بزرگترین صرافی‌های ارز دیجیتال در جهان است و افراد تازه‌کار برای استیک فانتوم می‌توانند از این صرافی استفاده کنند زیرا بایننس گزینه‌ای مطمئن و آسان برای این منظور به شمار می‌رود. برای استیک فانتوم در صرافی بایننس ابتدا این اکسچنج را با مبلغ مناسبی از ارز دیجیتال فانتوم شارژ کنید و به بخش Binance Earn مراجعه کنید تا دوره مناسب خود را انتخاب کنید. در این بخش ۳ دوره ۳۰ روزه، ۶۰ روزه و ۱۲۰ روزه وجود دارد که می‌توانید فانتوم‌های خود را بلوکه کنید تا به ازای آن پاداش دریافت کنید. فراموش نکنید هرچه دوره بلوکه‌شدن دارایی شما طولانی‌تر باشد، میزان نرخ پاداش شما بیشتر خواهد بود. دوره ۱۲۰ روزه استیکینگ فانتوم در صرافی بایننس تا ۱۴ درصد پاداش می‌دهد.
استیک فانتوم در کوکوین (Kucoin)
استیکینگ فانتوم در اکسچنج کوکوین درست مانند بایننس است و برای سپرده‌گذاری در این اکسچنج ابتدا به بخش Kucoin Earn مراجعه کنید. بعد در بخش Stake این صرافی میزان پاداش و زمانی که قصد دارید توکن‌های خود را بلوکه کنید، انتخاب کنید تا پس از گذشت مدت زمان مدنظرتان پاداش دریافت کنید.
۴ مورد از بهترین کیف پول‌ها برای استیک فانتوم
به دلیل آن که شبکه Opera فانتوم یک بلاکچین لایه دوم و سازگار با EVM (ماشین مجازی اتریوم) است، شما می‌توانید از هر کیف‌پولی که برا اتریوم کار می‌کند، استفاده کنید. همچنین می‌توانید کیف پول فانتوم (fwallet) خود را نیز با کلیک روی گزینه Create Wallet دانلود کنید. انواع کیف پول مناسب برای استیک فانتوم عبارت‌اند از:
| کیف پول | نوع |
|---|---|
| کیف‌پول متامسک | نرم‌افزاری / افزونه مرورگر |
| کیف‌پول اتمیک | نرم‌افزاری / موبایل و دسکتاپ |
| کیف‌پول لجر | سخت‌افزاری |
| ِاف والت | مبتنی بر وب |
آیا استیک فانتوم ایمن است؟
استیک فانتوم ایمن است، زیرا گره اعتبارسنج نمی‌تواند به توکن‌های استیک شده شما دسترسی داشته باشد. مطمئن شوید که عبارت seed یا کلید خصوصی خود را از دست نمی‌دهید. با این حال، مانند سایر بلاکچین‌های اثبات سهام، اگر اعتبارسنج معتبر نباشد و رفتار نادرست داشته باشد، به طور بالقوه خطر از دست دادن بخشی از سرمایه شما وجود دارد. انتخاب اعتبارسنج‌های معتبر که انجمن‌ها، وب سایت‌ها و حساب‌های توییتر فعال دارند، ایمن‌تر است. بنابراین در هنگام استیک فانتوم یا هر ارز دیگری بسیار دقت کنید.
آیا استیکینگ فانتوم (FTM) سودآور است؟
بله، شکی نیست که استیکینگ فانتوم یک سرمایه‌گذاری سودآور است و بیشتر دغدغه سرمایه‌گذاران این است که فانتوم را در کجا و به چه صورتی استیک کنند تا سود بیشتری کسب کنند. در حال حاضر کمترین زمانی که می‌توانید فانتوم‌های خود را استیک کنید ۱۴ روز است که مبلغ پاداش حاصل از آن ۵.۰۱ درصد خواهد بود. بیشترین مدت زمان استیک فانتوم نیز ۱ سال است که پاداش حاصل از بلوکه شدن یک‌ساله دارایی شما ۱۵.۳۱ درصد خواهد بود.
نکته مهم هنگام سپرده‌گذاری فانتوم و دیگر ارزهای دیجیتال این است هنگام زمستان کریپتویی و زمانی که بازار حالت نزولی دارد، تعداد توکن‌های شما افزایشی خواهد بود اما این به معنای افزایش ارزش توکن‌ها نیست. بنابراین هنگام استیکینگ دارایی‌های دیجیتال خود این نکته را در نظر بگیرید که در مدت زمان مشخص ارزش دارایی شما توسط کدام دارایی دیجیتال بهتر حفظ می‌شود. برای خرید و فروش فانتوم (FTM) و دیگر ارزهای دیجیتال می‌توانید روی فراسواپ، صرافی ارز دیجیتال تهران پیمنت حساب کنید تا سفارشتان را در لحظه انجام دهد و فانتوم‌هایتان را به کیف پولتان واریز کند.
