پاسپورت یا گذرنامه مدرکی بین‌المللی است که دولت‌ها برای شهروندان خود صادر می‌کنند. این مدرک به کشور مقصد اعلام می‌کند که شخص مسافر به‌صورت قانونی اجازه سفر دارد. البته در این میان، مدرک دیگری با نام ویزا یا روادید وجود دارد که که کشور مقصد برای افراد صادر می‌کند. به‌عنوان مثال، زمانی که قصد اپلای تحصیلی داشته باشید، لازم است برای گرفتن ویزای تحصیلی کشور مقصد اقدام کنید.
مجوز خروج از کشور هم نامه‌ای است که افراد ممنوع‌الخروج برای گرفتن پاسپورت و سفر به آن‌سوی مرز باید دریافت کنند. افرادی که بدون سابقه خاصی قصد سفر به خارج از کشور را داشته باشند، می‌توانند به‌صورت مستقیم برای گرفتن پاسپورت اقدام کنند. در این مطلب به نکات مهمی که لازم است درباره دریافت مجوز خروج از کشور بدانید، می‌پردازیم.
چه کسانی باید مجوز خروج از کشور بگیرند؟
هنگام گرفتن پاسپورت ممکن است لازم باشد ابتدا مجوز خروج از کشور دریافت کنید. سوال این است چه کسانی باید مجوز خروج از کشور دریافت کنند؟
مشمولان سربازی
پسران ۱۸ ساله در ایران مشمول خدمت نظام وظیفه هستند و برای خروج از کشور باید دوره سربازی خود را بگذرانند. البته با روش‌هایی مانند گرفتن گواهی تحصیل یا کارت معافیت از سربازی می‌توانند مجوز خروج از کشور و پاسپورت بگیرند.
بانوان
بانوان متاهل پس از ثبت عقد دائمی با اجازه از سوی همسر خود می‌توانند مجوز خروج از کشور و در نتیجه پاسپورت دریافت کنند. گفتنی است در حال حاضر، زنان مجرد بالای ۱۸ سال برای گرفتن پاسپورت نیازی به اجازه پدر ندارند.
افراد زیر سن قانونی
سن قانونی در ایران ۱۸ سال است و افراد زیر ۱۸ سال با اجازه‌نامه پدر یا ولی قانونی خود می‌توانند مجوز خروج از کشور و پاسپورت دریافت کنند.
افراد دارای حکم قضایی
افرادی که حکم قضایی ممنوعیت خروج از کشور دارند، نیازمند دریافت مجوز خروج از کشور برای گرفتن پاسپورت هستند. این افراد پیش از اقدام برای گرفتن پاسپورت، لازم است از مراجع قانونی برای دریافت مجوز خروج از کشور خود اقدام کنند.
چگونه مجوز خروج از کشور بگیریم؟
با جمع‌آوری مدارک مورد نیاز و در نظر گرفتن شرایط لازم، هر گروه از افرادی که نیاز به گرفتن مجوز خروج از کشور دارند، می‌توانند اقدام کنند. مشمولان سربازی برای گرفتن مجوز خروج از کشور می‌توانند به صورت آنلاین و از طریق وبسایت سخا اقدام کنند. مشمولان هنگام گرفتن مجوز خروج از کشور لازم است وثیقه یا ضمانت بانکی ارائه دهند.
غیر از مشمولان خدمت سربازی که از سامانه آنلاین استفاده می‌کنند، دیگر افراد نیازمند گرفتن مجوز خروج از کشور لازم است به مراجع قانونی مراجعه کنند. زنان متاهل باید با همسر خود مراجعه کنند یا اینکه از همسر خود اجازه‌نامه قانونی به مراجع قضایی ارائه دهند. افراد زیر ۱۸ سال با اجازه ولی قانونی خود می‌توانند به مراجع قانونی برای گرفتن گذرنامه مراجعه کنند. محکومان مالی و قضایی نیز در صورت ممنوع الخروج نبودن از سوی دادستانی به عنوان بخشی از مجازات مربوطه، با مراجعه حضوری به مراجع قانونی می‌توانند مجوز گرفته و از کشور خارج شوند.
نحوه درخواست مجوز خروج از کشور برای مشمولین سربازی
سربازان برای درخواست مجوز خروج از کشور به ۲ صورت حضوری و اینترنتی می‌توانند اقدام کنند.
- حضوری
به صورت حضوری و با مدارکی همچون کارت ملی، شناسنامه و معرفی‌نامه از دانشگاه، به سازمان نظام وظیفه مراجعه کنید. با پر کردن فرم‌هایی، می‌توانید درخواست خروج از کشور خود را ثبت کنید. توجه کنید که از ساعت ۱۲ ظهر به بعد نمی‌توانید وارد سازمان نظام وظیفه شوید و بهتر است صبح به این مرکز مراجعه کنید.
- اینترنتی:
این روش بسیار راحت‌تر از روش حضوری است. ابتدا باید کد سخای خود را از یکی از دفاتر پلیس ۱۰+ دریافت کنید و بعد مراحل زیر را گام به گام انجام دهید.
۱- ابتدا وارد سامانه سخا شوید و نام کاربری (کد ملی) و رمز عبور خود را وارد کنید.
۲- در سمت راست صفحه، روی گزینه خدمات وظیفه عمومی کلیک کنید و بعد درخواست مجوز خروج از کشور را انتخاب کنید.
۳- در این مرحله نوع درخواست خروج از کشور را انتخاب کنید و پس از پرداخت هزینه آن، کد رهگیری دریافت کنید.
برای دریافت مجوز خروج از کشور چه مدارکی لازم است؟
مشمولان سربازی لازم است مطابق با قوانین و مقررات و فراهم آوردن شرایط لازم، مدارک زیر را به سازمان خدمت وظیفه عمومی ارائه کنند:
- اصل و کپی از پشت و روی کارت ملی
- اصل و کپی از تمامی صفحات شناسنامه
- اصل و کپی از پاسپورت قبلی (در صورت دریافت)
- گواهی اشتغال به تحصیل یا فراغت از آن یا ارائه تاییدیه تحصیلی
- برگه اعزام به خدمت
دیگر افرادی که لازم است مجوز خروج از کشور دریافت کنند، باید مدارک زیر را ارائه دهند:
- اصل و کپی از پشت و روی کارت ملی
- اصل و کپی از تمامی صفحات شناسنامه
- اصل و کپی از پاسپورت قبلی (در صورت دریافت)
- اصل و کپی از پشت و روی کارت ملی همسر (برای زنان متاهل) یا ولی قانونی (افراد زیر ۱۸ سال)
شرایط دریافت مجوز خروج از کشور چیست؟
این شرایط برای مشمولان خدمت سربازی شامل موارد زیر است:
- متقاضی غیبت سربازی نداشته باشد.
- متقاضی معافیت تحصیلی داشته باشد.
- متقاضی در سنوات ارفاقی (مازاد بر سنوات مجاز تحصیلی) نباشد.
- چنانچه متقاضی فارغ‌التحصیل شده، در مهلت مجاز معرفی به نظام وظیفه (مهلت حداکثر یک سال) درخواست مجوز خروج از کشور کند.
- وثیقه قانونی مورد نیاز مانند وجه نقد یا ضمانت‌نامه بانکی ارائه دهد.
- دانشگاه محل تحصیل متقاضی برای گرفتن مجوز خروج از کشور تاییدیه صادر کند.
- متقاضی برگه اعزام بدون غیبت خود را ارائه دهد.
دیگر افرادی که نیاز به گرفتن مجوز خروج از کشور دارند نیز لازم است شرایط مشخصی را رعایت کنند. به عنوان مثال، افراد ممنوع‌الخروجی که حکم قضایی دارند باید سپرده کافی برای خروج خود وثیقه کنند. زنان متاهل نیز در صورت ارائه اجازه‌نامه همسر، لازم است عقد دائمی همسر خود باشند. زنانی که به عقد موقت همسر خود درآمده باشند، نیازی به ارائه اجازه‌نامه همسر هنگام گرفتن مجوز خروج از کشور نخواهند داشت.
هزینه دریافت مجوز خروج از کشور چقدر است؟
هزینه دریافت مجوز خروج از کشور همان هزینه وثیقه‌ای است که افراد ممنوع‌الخروج باید به عنوان ضمانت ارائه دهند. این هزینه بسته به نوع سفر متقاضیان و علت ممنوع‌الخروجی مبالغ متفاوتی دارد. هزینه گرفتن مجوز خروج از کشور برای مشمولان سربازی مطابق جدول زیر است:
| نوع سفر | میزان وثیقه |
|---|---|
| زیارتی (مانند حج و زیارت عتبات عالیات) | ۳۰ میلیون ریال وجه نقد یا ضمانت نامه بانکی |
| علمی (مانند سفرهای مطالعاتی و تحصیل در مقاطع تکمیلی) | ۸۰ میلیون ریال وجه نقد یا ضمانت نامه بانکی |
| مطالعاتی (مانند پیگیری تحقیقات و پژوهش‌ها) | ۸۰ میلیون ریال وجه نقد یا ضمانت نامه بانکی |
| سیاحتی (مانند گردش و دیدار خانواده) | ۱۵۰ میلیون ریال وجه نقد یا ضمانت نامه بانکی |
| ورزشی (مانند حضور در اردوهای باشگاهی و مسابقات بین‌المللی) | ضمانت ۱۵۰ میلیون ریالی توسط وزارت ورزش |
| درمانی (مانند پیگیری معالجه) | – |
هزینه گرفتن مجوز خروج از کشور برای افراد دارای حکم قضایی به میزان وثیقه تعیین شده بستگی دارد. همچنین هزینه دریافت مجوز خروج از کشور برای زنان متاهل و کودکان زیر ۱۸ سال رایگان است. چنانچه زنان متاهل بخواهند وکالتنامه‌ای از سوی همسر خود ارائه دهند، حدود ۱۰۰ هزار تومان مبلغ هزینه تنظیم وکالت‌نامه در دفاتر رسمی خواهد بود.
اعتبار مجوز خروج از کشور چقدر است؟
اعتبار مجوز خروج از کشور برای گروه‌های مختلف، متفاوت است. مجوز خروج از کشور برای افراد دارای حکم قضایی بسته به نظر و دستور دادستانی است. میزان اعتبار مجوز خروج از کشور برای بانوان متاهل و فرزندان کمتر از ۱۸ سال درصورتی‌که وکالت‌نامه و اجازه‌نامه از همسر، پدر یا قیم قانونی خود ارائه دهند، تا پایان مدت اعتبار وکالت نامه خواهد بود. مدت زمان اعتبار مجوز خروج از کشور برای افراد مشمول خدمت سربازی نیز بسته به نوع سفرشان تفاوت‌هایی دارد. در جدول زیر میزان اعتبار مجوز خروج از کشور را بر اساس هدف مشمولان از سفر گردآوری کرده‌ایم:
| نوع سفر | میزان اعتبار وثیقه |
|---|---|
| زیارتی | حداکثر ۳۰ روز برای دانشجویان و حداکثر ۶۰ روز برای کاروان‌های زیارتی |
| علمی | حداکثر ۳۰ روز برای ارائه مقالات و شرکت در کنفرانس‌ها حداکثر ۴۵ روز برای شرکت در کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی |
| مطالعاتی | ۶ ماه برای شرکت در دوره کارشناسی ارشد ۱۲ ماه برای شرکت در دوره دکتری |
| سیاحتی | حداکثر ۲۰ روز حداکثر ۳۰ روز برای دانشجویان |
| ورزشی | مهلت قانونی (با در نظر گرفتن شرایط مسابقات) |
| درمانی | با توجه به طول درمان امکان تمدید وجود دارد. |
سفرهایی که امکان خروج موقت برای دانشجویان مشمول را فراهم می‌کند
همان‌طور که می‌دانید برای نوشتن شماره گذرنامه در برخی فرم‌های اپلای یا دانشگاهی نیاز به گذرنامه دارید، از این‌رو با اقدام برای یکی از انواع سفرهای زیر می‌توانید گذرنامه خود را دریافت کنید. در ادامه با سفرهایی که امکان خروج موقت برای دانشجویان مشمول فراهم می‌کند، آشنا می‌شوید:
- سفرهای زیارتی
سفرهای زیارتی ایرانیان کشورهای عراق، عربستان و سوریه است. برای سفرهای زیارتی ابتدا نامه‌ای از کاروان مورد تایید حج و اوقاف به همراه یک وثیقه نقدی باید تهیه کنید. حدود ۵۰۰ هزار تومان از مبلغ وثیقه به صورت نقدی بوده و مبلغ ۵ میلیون تومان نیز به صورت تعهد محضری است.
- سفرهای علمی
برای سفرهای علمی نیاز به نامه تائیدیه دانشگاه و همچنین نامه تائید شده توسط وزارت علوم دارید. ضمنا مبلغ ۵ میلیون تومان به صورت نقدی یا ضمانت بانکی باید به عنوان وثیقه در نظر بگیرید.
- سفرهای نیمه علمی
سفرهایی که برای شرکت در امتحاناتی مانند TOEFL یا GRE است، سفرهای نیمه‌علمی محسوب می‌شود. برای دریافت پاسپورت برای این‌گونه سفرها، نامه تائید شده توسط دانشگاه، نامه تائید شده وزارت علوم به همراه مبلغ ۸ میلیون تومان وجه نقد و یا ضمانت نامه بانکی به ارزش ۸ میلیون تومان، نیاز است.
- سفرهای تفریحی
برای سفرهای تفریحی نامه اشتغال به تحصیل (مورد تائید وزارت علوم) و سپردن وثیقه ۱۵ میلیون تومانی به سازمان نظام وظیفه مورد نیاز است.
به طور کلی، فراموش نکنید داشتن گذرنامه از ملزومات مراحل اپلای شما نیست، اما در برخی فرم‌ها ممکن است نوشتن شماره گذرنامه نیاز باشد و داشتن گذرنامه و کامل کردن این اطلاعات برای شما الزامی باشد.
چطور متوجه شویم ممنوع‌الخروج هستیم؟
مطابق با آخرین اطلاعاتی که ریاست پلیس مهاجرت و گذرنامه فراجا اعلام کرده به ۳ روش می‌توانید از وضعیت ممنوع‌الخروجی خود اطلاع کسب کنید. در ادامه به اختصار این ۳ روش را توضیح می‌دهیم:
- در صورتی که قبلا پاسپورت گرفته باشید و برای تمدید گذرنامه خود اقدام کنید. در چنین حالتی چنانچه پاسپورت جدید خود را دریافت کرده باشید، ممنوع‌الخروج نیستید.
- با در دست داشتن گذرنامه خود می‌توانید به اداره گذرنامه مراجعه کنید و از وضعیت ممنوع‌الخروجی خود مطلع شوید.
- با استفاده از اپلیکیشن «پلیس من» می‌توانید وارد سامانه گذرنامه شده و وضعیت ممنوع‌الخروجی خود را بررسی کنید.
