آزمون مدیریت پروژه PMP چیست؟ همه چیز درباره PMP

مدرک PMP یکی از مهم‌ترین، شناخته شده‌ترین و با ارزش‌ترین گواهینامه‌‌هایی است که بسیاری از مدیران پروژه آن را به رزومه خود اضافه می‌کنند. اگر یک مدیر پروژه هستید که می‌خواهید در مسیر حرفه‌ای خود رشد بیشتری داشته باشید، احتمالا نام آزمون مدیریت پروژه PMP را بارها شنیده‌اید؛ اما ممکن است، ندانید که این آزمون دقیقا چیست و شرکت در آن چه مزیت‌هایی دارد. در ادامه با ما همراه باشید تا با آزمون PMP بیشتر آشنا شویم.

مدرک PMP چیست؟

PMP مخفف مدیریت حرفه‌ای پروژه (Project Management Professional) است که توسط موسسه مدیریت پروژه (PMI) ارائه می‌شود و به‌عنوان یک استاندارد حرفه‌ای در صنعت مدیریت پروژه شناخته می‌شود. PMI در سال ۱۹۶۹ تاسیس شده و به‌عنوان یک سازمان پیشرو در زمینه مدیریت پروژه، آموزش، ابزارها و فرصت‌های شبکه‌سازی را در این زمینه برای بیش از ۶۰۰ هزار عضو فراهم می‌کند.

آزمون PMP توانایی داوطلب را در مدیریت فرایندها و اولویت‌های تجاری یک پروژه حرفه‌ای ارزیابی می‌کند. به گفته PMI بیش از یک میلیون نفر در سراسر جهان مدرک PMP دارند. این مدرک تقریبا برای همه مدیران پروژه در صنایع مختلف، از جمله بهداشت، ساخت‌وساز، فناوری اطلاعات (IT) و تجارت قابل‌استفاده است.

گرفتن مدرک PMP چه مزیت‎‌هایی دارد؟

یکی از سوالاتی که مدیران پروژه از خود می‌پرسند، این است که آیا گرفتن مدرک PMP ارزشش را دارد یا خیر؟ شرکت در آزمون PMP با مزایای مختلفی همراه است که عبارت‌اند از:

• دستیابی به فرصت‌های شغلی بهتر با دانش، تجربه و آموزش بیشتر در این زمینه
• ارائه یک چارچوب ساختاری برای نحوه مدیریت پروژه‌ها
• ارائه قدرت حرفه‌ای به شما در صنعت مدیریت پروژه
• دریافت حقوق بیشتر در شرکت‌های معتبر
• ایجاد زبان مشترک با دیگر مدیران پروژه
• یادگیری مهارت‌های اصلی مدیریت پروژه
• افزایش پتانسیل شما برای ارتقا
• اعتباربخشی به رزومه

در حقیقت، اعداد ثابت می‌کنند داشتن مدرک PMP می‌تواند پتانسیل درآمدی شما را تقویت کند. با توجه به یک نظرسنجی انجام‌شده در سال ۲۰۲۱ توسط PMI:

• ۷۹ درصد از مدیران پروژه مورد بررسی، دارای مدرک PMP بودند.
• افراد دارای مدرک PMP به‌طور متوسط، ۱۶ درصد حقوق بالاتری نسبت به افرادی که این مدرک را نداشتند دریافت می‌کردند.
• هر چه زمان بیشتری از دریافت مدرک PMP می‌گذشت، حقوق متوسط افراد به‌طور پیوسته افزایش می‌یافت.

چه کسانی می‌توانند در آزمون PMP شرکت کنند؟

هر کسی نمی‌تواند در آزمون مدیریت پروژه PMP شرکت کند. PMI در این زمینه دستورالعمل‌های سخت و جامعی را مطرح کرده است که عبارت‌اند از:

مدرک دیپلم یا فوق دیپلم

• ۶۰ ماه تجربه در پروژه‌های پیشرو در ۸ سال گذشته
• ۳۵ ساعت آموزش مدیریت پروژه یا گواهینامه CAPM

مدرک لیسانس یا تحصیلات تکمیلی

• مدرک ۴ ساله دانشگاه
• ۳۶ ماه تجربه رهبری پروژه‌ها در ۸ سال گذشته
• ۳۵ ساعت آموزش مدیریت پروژه یا گواهینامه CAPM

زبان انگلیسی برای فارسی زبانان

این آزمون ۱۳ زبان زنده دنیا را پوشش می‌دهد؛ اما به‌دلیل این که امکان برگزاری این آزمون به زبان فارسی وجود ندارد، فارسی زبانان باید در آزمونی که به زبان انگلیسی برگزار می‌شود، شرکت کنند. توجه کنید که در این آزمون فقط درک مطلب مهم است و نیازی به یادگیری مهارت‌های Speaking و Listening نیست.

ساختار آزمون PMP چگونه است؟

یکی از سوالات رایج در مورد این امتحان، این است که تعداد سوالات آزمون PMP چه‌قدر است؟ آزمون پی ام پی از ۲۰۰ سوال تشکیل شده است که ۱۸۵ سوال از میان آن‌ها نمره می‌گیرند و به ۵ سوال، نمره‌ای تعلق نمی‌گیرد. این سوالات به‌‌صورت تصادفی در امتحان قرار می‌گیرند و شما نمی‌توانید تشخیص دهید کدامیک از آن‌ها بدون نمره هستند. مدت زمان آزمون نیز ۲۳۰ دقیقه است که نوع کامپیوتری آن شامل ۲ استراحت ۱۰ دقیقه‌ای نیز می‌شود. به‌طور کلی، سوالات این آزمون برای ارزیابی سه حوزه مختلف عملکردی طراحی شده است:

• ۴۲ درصد سوالات از حوزه ارتباط بین فردی: تاکید بر مهارت‌های نرم مورد نیاز برای هدایت موثر یک تیم پروژه
• ۵۰ درصد از حوزه فرایند: تقویت ابعاد فنی پروژه‌های مدیریتی موفق
• ۸ درصد از حوزه فضای کسب‌وکار: برجسته کردن ارتباط میان پروژه‌ها و استراتژی سازمانی

سوالات امتحان PMP به اشکال مختلفی طراحی شده‌اند که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم.

• چندگزینه‌ای: بهترین گزینه را از میان چهار گزینه انتخاب می‌کنید.
• پاسخ‌های متعدد: در میان گزینه‌های ارائه‌شده، بیش از یک پاسخ صحیح وجود دارد.
• تطبیقی: لازم است گزینه‌های ارائه‌شده در دو ستون را با یک‌دیگر تطبیق دهید.
• انتخاب ناحیه مورد نظر (Hotspot): برای مشخص کردن پاسخ صحیح، لازم است بخشی از نمودار داده‌شده را انتخاب کنید.
• پر کردن جای خالی: لازم است جای خالی را با پاسخ صحیح پر کنید.

علاوه بر فرمت‌های مختلف سوالات آزمون مدیریت پروژه PMP، این سوالات دارای انواع متعددی نیز هستند که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم.

1. سوالات موقعیتی: این سوالات توانایی شما در استفاده از دانش نظری در موقعیت‌های واقعی را ارزیابی می‌کنند و معمولا طولانی هستند.
2. سوالات مبتنی بر ITTO :ITTO مخفف ورودی (Input)، ابزار (Tools)، تکنیک‌ها (Techniques) و خروجی (Output) است. در این نوع سوالات از شما خواسته می‌شود که ورودی یا ابزارها و تکنیک‌ها یا خروجی صحیح را برای یک فرایند معین انتخاب کنید.
3. سوالات مبتنی بر تعریف: این‌ سوالات، آسان‌ترین نوع هستند که در آن ممکن است یک اصطلاح داده شود که آن را تعریف کنید یا یک تعریف ارائه شود و لازم باشد اصطلاح مطابق با تعریف را مشخص کنید.
4. سوالات مبتنی بر فرمول: برای اینکه بتوانید به این سوالات پاسخ دهید، لازم است فرمول‌های ریاضی در راهنمای PMBOK (راهنمای منتشر شده توسط PMI) را درک کنید و سپس از آن‌ها برای پاسخ دادن به سوالات استفاده کنید.
5. سوالات مبتنی بر نمودار: یک نمودار ارائه می‌شود و از شما خواسته می‌شود که طبق آن به سوال پاسخ دهید.
6. سوالات تفسیری: در این سوالات، برخی داده‌ها به شما ارائه می‌شود که لازم است با تجزیه‌وتحلیل آن‌ها پاسخ درست را انتخاب کنید.
7. سوالات در مورد مسئولیت حرفه‌ای: PMI انتظار دارد که شما به‌عنوان یک مدیر پروژه، کد رفتار حرفه‌ای را دنبال کنید. به همین دلیل، در این سوالات از شما در مورد کدهای اخلاقی و رفتاری PMI سوال می‌شود.

نحوه برگزاری آزمون PMP چگونه است؟

با توجه به عدم برگزاری آزمون PMP در ایران، برای شرکت در این آزمون لازم است به کشورهای همسایه مانند ترکیه، امارات، گرجستان و ارمنستان سفر کنید. این آزمون هم به‌صورت کامپیوتری و هم به‌صورت کاغذی انجام می‌شود؛ اما نوع کاغذی آن برای مناطقی است که از مراکز امتحان فاصله زیادی دارند.

از سوی دیگر، در دوره شیوع ویروس کرونا، PMI نسخه آنلاین این آزمون را نیز ارائه کرد که از طریق آن می‌توانید از ایران در این آزمون شرکت کنید. با این حال، در این شرایط حتما به سرعت اینترنت خود توجه داشته باشید. بسیاری از افراد به دلیل سرعت پایین اینترنت ترجیح می‌دهند با سفر به کشورهای دیگر در این آزمون شرکت کنند.

نمره قابل قبول برای آزمون PMP چقدر است؟

درحالی‌که بسیاری از افراد در مورد نمره قابل قبول برای آزمون PMP با سوال و ابهام مواجه‌اند، واقعیت این است که PMI یک نمره رسمی یا مشخص برای این آزمون تعیین نکرده است. این موسسه در مورد نمره قبولی امتحان PMP بسیار سخت‌گیرانه عمل می‌کند. نمره قبولی برای آزمون مدیریت پروژه PMP در گذشته ۶۱ درصد بود؛ اما پس از سال ۲۰۰۵، PMI تعیین نمره قبولی دقیق برای آزمون را متوقف کرد.

اگرچه هنوز برخی منابع ادعا می‌کنند نمره قبولی در این آزمون همچنان ۶۱ درصد است، یک مرجع رسمی در این مورد وجود ندارد. PMI اکنون گزارش نتایج امتحان را در اختیار شما قرار می‌دهد که در آن به‌جای ارائه یک عدد، رتبه‌بندی عملکرد مشخص می‌شود. هر سوال دارای نمره در این آزمون، یک امتیاز دارد و نمره نهایی با جمع کردن تمام امتیازاتی که از امتحان کسب کرده‌اید، به‌دست می‌آید. تعداد سوالاتی که به آن‌ها پاسخ صحیح می‌دهید، باعث می‌شود که در یکی از رتبه‌های عملکردی قرار گیرید. این رتبه‌ها عبارت‌اند از:

• بالاتر از هدف (Above Target): عملکردی که بالاتر و فراتر از حداقل‌ها است.
• هدف (Target): در این رتبه عملکردی، حداقل معیارها را برآورده کرده‌اید.
• زیر هدف (Below Target): عملکرد شما تا حدودی کمتر از هدف است و حداقل معیارها را برآورده نمی‌کند.
• نیاز به بهبود دارد (Needs Improvement): عملکرد پایین‌تر از هدف است و آمادگی بیشتر قبل از شرکت مجدد در آزمون به‌شدت توصیه می‌شود.

نمره دقیق قبولی برای امتحان PMP یک رمز و راز است که فقط PMI در مورد آن می‌داند. بنابراین، توصیه ما این است که به‌جای تمرکز بر تلاش برای رسیدن به نمره قابل قبول این آزمون سعی کنید مهارت‌ها و دانش خود در زمینه مدیریت پروژه را افزایش دهید و بر آمادگی مناسب برای آزمون متمرکز شوید.

برای اینکه مطمئن شوید از این آزمون نمره قابل قبولی کسب می‌کنید لازم است هدف خود را ۷۵ درصد یا بالاتر در نظر بگیرید. بهتر است از ۱۸۰ سوال حداقل به ۱۲۶ سوال پاسخ صحیح دهید. اگر در آزمون کامپیوتری و آنلاین PMP شرکت می‌کنید، پس از پایان امتحان، می‌توانید بلافاصله نتیجه آزمون را مشاهده کنید؛ اما نتایج آزمون کاغذی PMP ظرف ۶ یا ۸ هفته بعد از امتحان برای شما ایمیل می‌شود.

هزینه شرکت در آزمون PMP چقدر است؟

هزینه ثبت نام در آزمون PMP به این موضوع بستگی دارد که عضو PMI هستید یا خیر. اعضای PMI می‌توانند با پرداخت ۴۰۵ دلار در این آزمون شرکت کنند. این در حالی است که افرادی که عضو این موسسه نیستند، برای شرکت در آزمون پی ام پی لازم است ۵۵۵ دلار هزینه بپردازند.

نحوه ثبت نام در آزمون PMP چگونه است؟

ثبت‌نام آزمون PMP با مراجعه به وبسایت PMI صورت می‌گیرد. بنابراین، پس از اینکه به این وب‌سایت مراجعه کردید، لازم است مراحل زیر را دنبال کنید:

1. بر روی ثبت نام (Register) کلیک کنید.
2. اطلاعات لازم را وارد کنید.
3. به منوی داشبورد بروید.
4. روی آیتم Certificates و سپس Project Management Professional (PMP) کلیک کنید.
5. Apply Now را انتخاب کنید.
6. اطلاعات خود را وارد کنید تا پس از گذشت حداقل ۵ روز کاری، درخواست شما تایید شود.
7. وقتی درخواست شما تایید شد، تا ۱ سال فرصت دارید تا هزینه آزمون PMP را پرداخت کنید. برای پرداخت هزینه آزمون PMP می‌توانید از خدمات پرداخت ارزی تهران پیمنت کمک بگیرید.
8. پس از پرداخت هزینه امتحان PMP، می‌توانید مرکز آزمون و تاریخ امتحان را مشخص کنید.

آمادگی برای امتحان PMP چقدر طول می‌کشد؟

برای آمادگی آزمون PMP به حداقل چند ماه مطالعه مداوم نیاز دارید. برنامه درسی این آزمون جامع است و آماده شدن برای آن به مطالعه گسترده نیاز دارد. اگر برنامه‌ریزی مناسبی برای آزمون داشته باشید و زمان کافی به مطالعه هر موضوع اختصاص دهید می‌توانید مطمئن شوید که آماده این امتحان هستید.

عدم آشنایی با فرمت آزمون می‌تواند منجر به نتیجه نامطلوب در این آزمون شود. سعی کنید در آزمون آزمایشی PMP شرکت کنید و پاسخ دادن به سوالات امتحان را تمرین کنید تا مطمئن شوید که برای آن آماده هستید.

آیا گرفتن مدرک PMP سخت است؟

اگر می‌خواهید به مسیر حرفه‌ای خود در مدیریت پروژه ادامه دهید و رشد کنید، مطمئنا گرفتن مدرک PMP می‌تواند برای شما بسیار مفید باشد. اولین گامی که لازم است انجام دهید، بررسی پیش‌نیازهای شرکت در این آزمون و برآورده کردن آن‌ها است. آزمون PMP چقدر سخت است؟ این آزمون به‌اندازه‌ای دشوار است که شرکت در آن نیاز به ماه‌ها آمادگی دارد. با این حال، اگر به اندازه کافی برای آن آماده شوید و در آزمون‌های آزمایشی آن شرکت کرده باشید، امتحان PMP برای شما دشوار نخواهد بود.

نحوه کسب آمادگی برای آزمون PMP چگونه است؟

برای آمادگی آزمون PMP می‌توانید چندین مسیر را طی کنید. نظرسنجی‌ها نشان داده‌اند، شرکت‌کنندگان موفق در آزمون معمولا آمادگی برای آن را از ۲ تا ۶ ماه پیش از امتحان شروع کرده‌اند. در ادامه با منابع آزمون PMP آشنا می‌شویم.

• دوره‌های آنلاین: دوره‌های آمادگی مختلفی وجود دارند که با شرکت در آن‌ها می‌توانید برای آزمون PMP آماده شوید. PMI و سایر موسسات خصوصی دوره‌های مختلفی را در این زمینه ارائه می‌دهند.
• راهنمای PMBOK: این راهنما یک پایه و اساس کامل برای شرکت در آزمون پی ام پی محسوب می‌شود. اگرچه این کتاب به‌خودی‌خود یک منبع آمادگی برای امتحان نیست، به شما کمک می‌کند با مفاهیم مدیریت پروژه مرتبط با مدرک آشنا شوید.
• کتاب‌های تست: چندین کتاب آمادگی برای PMP وجود دارد که شما را با سوالات و فرمت آزمون آشنا می‌کنند. بنابراین، بهتر است قبل از شرکت در امتحان اصلی به سوالات این کتاب‌ها جواب دهید.

۸ شغل مرتبط با مدرک PMP

• هماهنگ کننده‌ی پروژه (Project Coordinator)
• کارشناس کنترل پروژه (Project Control Specialist)
• مدیر پروژه (Project Manager)
• مدیر طرح (Program Manager)
• مشاور مدیر پروژه (Project Manager Consultant)
• اجایل کوچ (Agile Coach)
• اسکرام مستر (Scrum Master)
• مدیر محصول (Product Manager)

نمونه سوالات آزمون PMP سال ۲۰۲۳

 آزمون حرفه‌ای مدیریت پروژه (PMP) توسط Prometric به نمایندگی از موسسه مدیریت پروژه آمریکا PMI برگزار می‌شود. در PDF زیر نمونه سوالاتی از این آزمون آورده‌ایم که با کلیک روی آن می‌توانید مشاهده کنید.

تغییر زمان آزمون PMP

اگر به دلایلی مجبور به تغییر زمان آزمون PMP شدید، می‌توانید حداکثر ۳ روز قبل از آزمون، با پرداخت ۷۰ دلار به شرکت برگزار کننده این آزمون، یعنی Pearson، درخواست جابه‌جایی زمان آن را داشته باشید. اما توجه کنید که در مدت ۷۲ ساعت مانده به زمان آزمون، نمی‌توانید آن را تغییر دهید.

نکاتی که باید در روز آزمون PMP رعایت کنید

• مدرک شناسایی اصلی مانند پاسپورت (کپی نشده) و معتبر (منقضی نشده) با خود به همراه داشته باشید.
• نام و نام‌ خانوادگی خود را در زمان ثبت‌نام به‌صورت صحیح و کامل (با پسوند و پیشوند) وارد کنید.
• ۳۰ دقیقه فرصت برای مراحل Check-in دارید. اگر دیر به این مرحله برسید، ممکن است اجازه ورود به شما داده نشود.
•  به همراه داشتن وسایلی مانند کیف، دفترچه یادداشت، تلفن همراه، ساعت و کیف پول غیرمجاز است.
• برای زمان استراحت می‌توانید به همراه خود خوراکی ببرید.

PDU چیست؟

اگرچه گرفتن مدرک PMP گامی بسیار بزرگ است، نگهداشتن آن نیز نیاز به برخی اقدامات دارد. PDU یا Professional Development Unit بلوک‌های یک‌ساعته زمانی است که صرف یادگیری، آموزش به دیگران یا فعالیت‌های داوطلبانه می‌کنید. با جمع‌آوری PDUها در یک دوره ۳ ساله می‌توانید مدرک PMP خود را حفظ کنید.

نگه داشتن مدرک PMP نیاز به بدست آوردن ۶۰ PDU در هر ۳ سال دارد. برای اینکه بتوانید اعتبار مدرک PMP خود را تمدید کنید، می‌توانید به فعالیت‌های حرفه‌ای خود ادامه دهید، محتوای آموزشی در زمینه مدیریت پروژه ایجاد کنید، در حوزه مدرک خود سخنرانی کنید یا از طریق تدریس، دانش خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.

در نهایت، مدرک PMP یک مدرک ارزشمند برای مدیران پروژه است و به آن‌ها کمک می‌کند که در مسیر حرفه‌ای خود موفق‌تر عمل کنند، درآمد خود را افزایش دهند و حتی به کشور مورد نظر خود مهاجرت کنند. آزمون پی ام پی برای افرادی که به اندازه کافی برای آن آماده نیستند، می‌تواند امتحانی دشوار باشد. بنابراین، قبل از شرکت در آن لازم است از آماده بودن خود اطمینان داشته باشید. برای پرداخت هزینه آزمون PMP نیز می‌توانید از تهران پیمنت کمک بگیرید.