توکن غیر قابل تعویض (Non-Fungible Token) یا NFT، شناسهای منحصربهفرد است که بهصورت رمزنگاری، مالکیت را به داراییهایی دیجیتال اختصاص داده یا مالکیت این داراییها را تایید میکند. از آنجایی که ان اف تی آثار هنری دیجیتال گاهی اوقات میلیونها دلار به فروش رفتهاند، میتوان گفت که آنها محبوبیت زیادی دارند. با این حال، وقتی با NFT بیشتر آشنا شویم درمییابیم که این توکنها موارد استفاده بیشتری دارند.
NFT چیست؟
NFT یک دارایی دیجیتال است که میتواند به شکل اثر هنری، موسیقی، آیتمهای درون بازی، ویدئو و غیره باشد. این داراییها بهصورت آنلاین و اغلب با ارزهای دیجیتال خرید و فروش میشوند و عموما با همان تکنولوژی زیربنایی مورد استفاده برای ارزهای دیجیتال ایجاد میشوند. به عبارت ساده، این داراییهای دیجیتال مبتنی بر فناوری بلاک چین هستند.
NFT یک توکن غیر قابل تعویض است. این بدین معنی است که نمیتوان آن را جایگزین یا تعویض کرد زیرا از ویژگیهای منحصربهفردی برخوردار است. این در حالی است که ارزهای فیات و رمز ارزها قابل تعویض هستند، یعنی میتوان آنها را جایگزین یا مبادله کرد و در عین حال، همان ارزش را حفظ کرد. ان اف تی اینگونه نیست.
ان اف تی را میتوان مانند جمعآوری هنرهای دیجیتال در نظر گرفت. بهطور سنتی، جمعآوری آثار هنری کاری معنیدار است، زیرا تنها یک نسخه از هر نقاشی وجود دارد. هر یک از آثار هنری خاص و ارزشمند هستند، زیرا تنها یک نمونه از آنها در جهان وجود دارد. کمیابی، ارزش میآفریند و باعث میشود که با آثار هنری با دقت رفتار شود.
اصل کمیابی را میتوان به دنیای هنر دیجیتال نیز نسبت داد. این در تضاد با بیشتر خلاقیتهای دیجیتالی است که عرضه آنها بینهایت است. اگرچه هر کسی میتواند تصاویر NFT را بهصورت آنلاین و رایگان مشاهده کند، مردم حاضرند میلیونها دلار برای چیزی که میتوانند بهراحتی از آن اسکرین شات بگیرند یا آن را دانلود کنند خرج کنند. این بدین دلیل است که NFT به خریدار اجازه میدهد اثر اصلی را داشته باشد. علاوه بر این، NFT دارای احراز هویت داخلی است که بهعنوان سند مالکیت عمل میکند. کلکسیونرها برای حق مالکیت بیش از خود اثر ارزش قائلند.
کلمه NFT مخفف چیست؟
کلمه NFT کوتاهشده عبارت Non-Fungible Token است که به غیرقابل تعویض بودن آن اشاره دارد. این موضوع یعنی هیچ دو NFT ای باهم برابر نیستند و نمیتوان آنها را با هم معاوضه کرد. بهعنوان مثال، دو واحد بیتکوین کاملا یکسان هستند و میتوان آنها را باهم معاوضه کرد اما NFT خیر.
ان اف تی چه تفاوتی با ارز دیجیتال دارد؟
توکنهای غیر قابل تعویض معمولا با استفاده از همان برنامهنویسی ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین (BTC) یا اتریوم (ETH) ساخته میشوند، اما شباهت آنها با یکدیگر در همینجا به پایان میرسد. ارزهای فیات و ارزهای دیجیتال تعویضپذیر هستند، زیرا آنها را میتوان دادوستد کرد. علاوهبر این، ارزش آنها با هم برابر است، یعنی یک دلار همیشه ارزشی برابر با ارزش یک دلار دیگر دارد یا یک بیت کوین همیشه با یک بیت کوین دیگر برابر است.
قابلیت تعویض ارز دیجیتال، آن را به ابزاری قابلاعتماد برای انجام تراکنش در بلاک چین تبدیل میکند. ان اف تیها متفاوت هستند. هر یک از آنها دارای یک امضای دیجیتال است که مبادله NFTها را با یکدیگر غیرممکن میکند. علاوهبر این، ارزش هر ان اف تی با دیگری متفاوت است.
NFT چگونه کار میکند؟
توکنهای غیر قابل تعویض از طریق ضرب کردن (Minting) ایجاد میشوند؛ یعنی یک شناسه منحصربهفرد به هر یک از آنها اختصاص داده میشود. شناسههای NFT در یک دفتر کل به نام بلاک چین ذخیره میشوند. این دفتر کل خاص است، زیرا در لحظه بهروز میشود و هک کردن آن یا تقلب کردن در آن تقریبا غیرممکن است.
ان اف تی متعلق به یک شخص است، زیرا بلاک چین این را میگوید که اثبات نهایی محسوب میشود. علاوهبر این، فایل دیجیتالی دارای یک کلید خاص است که در متادیتا (Metadata) ذخیره شده و موجب میشود مالکیت دارایی غیرقابلانکار باشد. یک میلیون نفر میتوانند یک کپی از ان اف تی داشته باشند اما فقط یک نفر میتواند مالک آن محسوب شود.
NFTها معمولا بر روی بلاک چین اتریوم نگهداری میشوند، هر چند بلاک چینهای دیگر نیز از آن پشتیبانی میکنند. یک ان اف تی میتواند نشاندهنده آیتمهای ملموس یا ناملموس باشد، از جمله:
- GIFها
- مقالات
- ویدئوها
- موسیقی
- هنر گرافیکی
- آواتارهای مجازی
- کالاهای کلکسیونی
- توییتها (Tweets)
- املاک و زمینهای مجازی بهصورت NFT در متاورس (Metaverse)
حتی توییتها نیز میتوانند بهصورت ان اف تی فروخته شوند. جک دورسی (Jack Dorsey)، یکی از بنیانگذاران توییتر، اولین توییت خود را به شکل NFT و به قیمت بیش از ۲.۹ میلیون دلار فروخت. NFTها در اصل، مانند کالاهای کلکسیونی فیزیکی هستند اما نوع آنها دیجیتالی است. بنابراین، بهجای اینکه یک تابلوی رنگ روغن واقعی را به دیوار خانه خود آویزان کنید، با خرید NFT یک فایل دیجیتالی را دریافت میکنید.
همانطور که مطرح شد خریداران از حقوق مالکیت انحصاری برخوردار میشوند. NFTها میتوانند تنها یک مالک داشته باشند و بلاک چین تایید مالکیت و انتقال توکن میان مالکان را ممکن میسازد. علاوهبر این، سازنده ان اف تی میتواند اطلاعات خاص مثل امضای خود را در متادیتای ان اف تی ذخیره کند.
۶ ویژگی مهم NFT چیست؟
- قابل انتقال: بهراحتی میتوان انافتیها را انتقال داد و در کیفپولهای دیجیتال نگهداری کرد.
- دارای اصالت: بهدلیل قرارگیری در بلاکچین، میتوان از اصالت و بیهمتا بودن NFT اطمینان حاصل کرد.
- غیرقابل تقسیم: NFT مانند دیگر ارزهای دیجیتال غیرقابل تعویض، به واحدها کوچکتر تقسیم نمیشود.
- کمیاب بودن: ارزش و قیمت NFT به کمیاب بودن آن است. توسعهدهندگان این ارز دیجیتال بههر تعداد که بخواهند میتوانند از این توکن ایجاد کنند، اما با محدودکردن تعداد NFT، باعث افزایش ارزش آن میشوند.
- برنامهپذیری: NFT حاوی قرارداد هوشمند است؛ یعنی میتوان قوانین خاص روی آنها برنامهریزی کرد. بهعنوان مثال، یک هنرمند میتواند جوری برنامهریزی کند که در هر بار فروش مجدد اثرش درصدی از سود به او برسد.
- شفافیت: تمام تراکنشهای NFT در بلاکچین ثبت میشود. با این شفافیت خریداران تاریخچه کامل مالکیت و قیمتگذاری را میتوانند مشاهده کنند.
ان اف تی برای چه مواردی استفاده میشود؟
تکنولوژی بلاک چین و NFTها به هنرمندان و خالقان محتوا این فرصت را میدهند که از آنچه خلق میکنند درآمد کسب کنند. برای مثال، هنرمندان دیگر برای فروش آثار خود به اماکنی مانند گالریها نیاز ندارند. در عوض، میتوانند آثار خود را بهصورت ان اف تی مستقیما به مصرفکننده بفروشند. در نتیجه، میتوانند سود بیشتری نیز داشته باشند.
علاوهبر این، هنرمندان میتوانند حق امتیاز را بهگونهای برنامهریزی کنند که وقتی اثر آنها به فرد جدیدی فروخته شد، درصدی از فروش را دریافت کنند. این ویژگی بسیار جذابی است، زیرا هنرمندان معمولا بعد از فروش آثار هنری خود درآمدهای آتی ندارند.
هنر تنها راه پول درآوردن از NFT نیست. برندهایی مانند چارمین (Charmin) و تاکو بل (Taco Bell)، ان اف تیهایی را خلق کرده و به حراج گذاشتهاند تا برای امور خیریه سرمایه جمع کنند. چارمین اولین دستمال توالت غیر قابل تعویض (Non-Fungible Toilet Paper) یا NFTP را عرضه کرد و اولین مجموعه NFT تاکو بل در عرض چند دقیقه به فروش رفت.
Nyan Cat، یک GIF متعلق به دوره ۲۰۱۱، در فوریه ۲۰۲۱ با قیمت حدود ۶۰۰ هزار دلار فروخته شد و فروشگاه خرید و فروش NFT ویدئوهای بسکتبال، NBA Top Shot، تا اواخر مارس ۲۰۲۱ بیش از ۵۰۰ میلیون دلار فروش داشت. حتی افراد مشهوری مانند اسنوپ داگ (Snoop Dogg) و لیندسی لوهان (Lindsay Lohan) به بازار NFT علاقهمند شدهاند و آثار هنری و لحظات منحصربهفرد خود را بهعنوان ان اف تی میفروشند.
کاربردهای NFT چیست؟
در یک زمان خاص، NFTها باعث ایجاد آثار هنری کریپتویی فراوان شدند، اما نمیتوان این توکن را محدود به حوزه هنر دانست. در حوزه املاک، گیمینگ و امور مالی نیز NFT کاربرد دارد.
NFT در هنر
توکنهای غیرقابلتعویض کمیاببودن آثار هنری مجازی و دیجیتال را تضمین و امکان اعتبارسنجی این آثار را فراهم میکنند. بهعنوان مثال، همه افراد میتوانند کاراکترهای CryptoPunk را مشاهده کنند یا حتی تصاویر آنها را دانلود کنند؛ اما هیچ فردی نمیتواند ادعای مالکیت آنها را داشته باشد. غیر از بحث ارزش هنری آثار، گاهی اثبات مالکیت آن نیز اهمیت دارد که NFTها راهکاری برای رفع این مشکل هستند.
NFT برای کلکسیونرها
جمعآوری آیتمهای کلکسیونی در میان انسانها بسیار رایج است. NFTها نیز به این حوزه وارد شدند و سهمی در فروش آیتمهای کلکسیونی در مارکتپلیسهایی مانند OpenSea داشتند.
NFT در دیفای (امور مالی)
انافتی میتواند نقش اعتبار یا بلیت ورودی به استخری جدید داشته باشد. برای استفاده از این قابلیت، کاربر باید مقداری از توکنهای خود را در مدت زمان مشخص در استخری بهعنوان سهام قرار دهد (Staking) تا در ازای آن پاداش یا مجوز ورود به استخر بعدی دریافت کند.
NFT در گیمینگ
بازیهای کریپتویی زیادی وجود دارند که امکان پرداخت درونبازی مانند خرید آیتمها یا ادامهی بازی در مراحل بالاتر را از طریق ارز دیجیتال فراهم میکنند. با انافتی میتوان کاربردهای مختلفی مانند قابلیتهای مبارزه و ویژگیهای ظاهری را برای کاراکترهای درون بازی خرید که ارزش مالی بسیار بالایی برای فروش آن کاراکتر بههمراه دارد.
NFT در موسیقی
فایلهای صوتی و موسیقی را نیز مانند آثار هنری میتوان به NFT ضمیمه کرد. موسیقیدانان معمولا سهم عادلانهای از فروش آثار و موسیقیهای خود دریافت نمیکنند و بسیاری از اوقات هم این آثار بدون استفاده از کپیرایت دستبهدست در فضای مجازی جابهجا میشوند که ترکیب NFTها با موسیقی باعث پشتیبانی از آثار و حقوق موسیقیدانان میشود.
چگونه NFT بسازیم و بفروشیم؟
برای ساخت و فروش NFT لازم است مراحل زیر را طی کنید:
فایل دیجیتال خود را آماده کنید
میتوانید هر چیزی از تصاویر دیجیتال، مدلهای سهبعدی، ویدئوهای هنری (Video Art) تا آثار موسیقی را به NFT تبدیل کنید. اولین قدم برای ساخت و فروش NFT این است که یک فایل دیجیتالی از هنر خود داشته باشید. اگر میخواهید از یک اثر فیزیکی، ان اف تی داشته باشید لازم است در ابتدا آن را بهصورت دیجیتالی اسکن کنید. سپس، مراحل بعدی را انجام دهید.
یک کیف پول ارز دیجیتال داشته باشید
کیف پولهای مختلفی برای ارز دیجیتال طراحی شدهاند که هر کدام از نظر امنیت، هزینه، ارزهای دیجیتال مورد پشتیبانی و طرز کارکرد متفاوت هستند. محبوبترین کیف پولها برای خرید و فروش NFT، متامسک (MetaMask) و تراست ولت (Trust Wallet) هستند. پس از اینکه بهترین کیف پول سخت افزاری یا نرم افزاری را انتخاب کردید میتوانید گام دوم را بردارید.
ارز دیجیتال بخرید
برای اینکه هزینههای مربوط به ایجاد ان اف تی را بپردازید لازم است ارز دیجیتال خریداری کنید. خرید اتریوم محبوبترین گزینه در این شرایط است.
پلتفرمی را برای فروش NFT انتخاب کنید
دو مورد از بهترین سایت های فروش ان اف تی و فروشگاههای محبوب برای فروش ان اف تی، Nifty Gateway و OpenSea هستند. هر پلتفرم از ساختار نرخ متفاوتی برخوردار است و ممکن است بر روی انواع خاصی از ان اف تی کار کند. هر یک از آنها نیز از بلاک چینهای متفاوتی استفاده میکنند.
برای ضرب کردن ان اف تی آماده شوید
قبل از فروش ان اف تی لازم است آن را ضرب کنید. ضرب یا مینت کردن NFT فرایند تبدیل یک فایل دیجیتال به دارایی دیجیتال مبتنی بر بلاک چین است. بیشتر فروشگاههای NFT این کار را بهسادگی و از طریق کلیک کردن بر روی چند گزینه و آپلود فایل فراهم میکنند اما پیش از هر چیز لازم است کیف پول خود را به پلتفرم متصل کنید. گزینه آن را در وبسایت فروشگاه خواهید دید.
قیمتگذاری کنید
اگرچه NFTها ارزشمندند، برخی فاکتورها میتوانند بر قیمت آنها تاثیر بگذارند که از میان این فاکتورها میتوان به میانگین قیمت ان اف تیها در ۳۰ روز اخیر، نادر بودن ان اف تی، سودمند بودن آن و شهرت سازنده NFT در بازار اشاره کرد. بنابراین، با در نظر گرفتن این عوامل سعی کنید قیمت مناسبی را برای توکن غیر قابل تعویض خود در نظر بگیرید.
ایجاد یک ان اف تی قابلفروش به ترکیبی از مهارتهای هنری و فنی و همچنین درک آنچه مردم علاقهمند به خرید آن هستند نیاز دارد. علاوهبر این، لازم است در مورد هزینههای مینت NFT و سایر هزینهها مانند هزینههای گس (Gas Fees) اطلاعات کافی داشته باشید. برای انجام هر عملی در بلاک چین اتریوم از جمله مینت کردن ان اف تی نیاز به پرداخت هزینه گس دارید. این هزینه بسته به عرضه و تقاضا در شبکه افزایش یا کاهش مییابد.
گران قیمتترین NFT های دنیا کداماند؟
- NFT های کاربردی (Utility NFTs): به کاربران امکان دسترسی به محصولات یا خدمات خاصی را ارائه میدهند.
- NFT های امنیتی (Security NFTs): نشاندهنده مالکیت پروژهها، داراییها یا مشاغل خاص است؛ میتوانید به نمونههای یک دارایی حقوقی یا اعتباری فکر کنید.
- NFT های کلکسیونی (Collectible NFTs): یکی از محبوبترین نمونههای NFT است که بهعنوان مجموعههای کلکسیونی دیجیتال شناخته میشوند. از NFTهای کلکسیونی میتوان برای حفظ مالکیت داراییهای دیجیتال مانند موسیقی، ویدیو یا عکس استفاده کرد.
- NFT های فیژیتال (Phygital NFTs): این توکنها به یک آیتم فیزیکی مانند آثار هنری در حوزههای مختلف متصل هستند. توسعهدهندگان میتوانند در عین دسترسی به مزیت قابلیتهای دیجیتال دارایی پشتوانه، دارایی فیزیکی خود را نیز داشته باشند.
خرید توکن nft
اکنون که میدانید NFT چیست و چه کاربردهایی دارد، ممکن است بخواهید برای سرمایهگذاری ان اف تی بخرید. برای این کار لازم است اقدامات زیر را انجام دهید:
- یک کیف پول ارز دیجیتال مناسب انتخاب کنید.
- بسته به اینکه پلتفرم ارائهدهنده NFT چه ارزهایی را میپذیرد، مقداری ارز دیجیتال بخرید. در بیشتر موارد نیاز به خرید اتریوم خواهید داشت. پس از خرید ارز دیجیتال آن را به کیف پول خود منتقل کنید.
پس از انتخاب کیف پول مناسب و خرید ارز دیجیتال میتوانید با مراجعه به فروشگاههای NFT، ان اف تی مورد نظر خود را خریداری کنید.
چرا NFT خریدار دارد؟
بهنظر شما چرا یک توکن غیرقابل تعویض باید خریدار داشته باشد؟ در ابتدا بهتر است بدانید NFTها میتوانند بهعنوان سرمایهگذاری مالی، خرید احساسی، کالای کلکسیونی یا روشی برای ارتباط برقرار کردن خریدار با خالق انافتی خریداری میشوند. خرید داراییهای غیرقابل تعویض را میتوان به جمعآوری تمبرهای پستی سکههای قدیمی تشبیه کرد. البته گاهی دلیل احساسی خرید NFT با اهداف تجاری گره خورده است.
چگونه با NFT کسب درآمد کنیم؟
- ایجاد و فروش آثار هنری NFT: شما میتوانید آثار هنری خود را با استفاده از کیف پول دیجیتال به NFT تبدیل کنید و بعد یک بازار خرید و فروش NFT برای آثار هنری خود پیدا کنید.
- موسیقی و صدا NFT: موسیقی نیز مانند آثار هنری میتواند مسیر سودآوری برای سازندگان آن با استفاده از NFT باشد.
- بازی NFT: اگر در بازیهای کریپتویی، از NFT استفاده کنید و آن را ارتقا دهید، میتوانید از این روش کسب درآمد داشته باشید.
- توسعه املاک و مستغلات مجازی: املاک مجازی به زمین یا ملکی گفته میشود که میتوانید آنها را بخرید. این داراییهای دیجیتال بهعنوان NFT های ثبت شده در بلاکچین خرید و فروش میشوند.
- توکنهای رایگان و عضویتهای اجتماعی: با شرکت در بعضی بازارها مانند سایتها و رسانههای اجتماعی که NFT را تبلیغ میکنند میتوانید برخی کارها را انجام دهید و در ازای آن NFT رایگان دریافت کنید.
- خرید و فروش (ترید کردن) با NFTها: با خرید NFTها در قیمت پایین و فروش در محدوده بالاتر میتوانید درآمد کسب کنید. برای موفقیت، پروژههای مختلف انافتی را بررسی کنید و آنهایی که ارزششان کمتر شده است را بخرید و بعد از بالا رفتن قیمتشان آنها را بفروشید.
چگونه NFT خرید و فروش کنیم؟
پلتفرمهایی برای خرید و فروش NFT ها وجود دارد که هرکدام نحوه عملکرد متفاوتی دارند. در ادامه هز کدام را بهصورت مجزا بررسی میکنیم.
- اوپن سی (Open sea): اولین و بزرگترین بازار NFT جهان اوپن سی است. چندین توکن غیرقابل معاوضه را در دستههای مختلف مانند هنر دیجیتال، کلکسیون، نام دامنه، عکاسی، موسیقی، ابزارهای کاربردی، کارتهای معاملاتی و دنیای مجازی ارائه میدهد. اوپن سی بر بستر بلاکچین اتریوم قرار دارد اما با شبکههای بلاکچین دیگر مانند پالیگان، آوالانچ، سولانا، و شبکه بیان بی (BNB Chain) نیز سازگار است. اوپن سی پلتفرمی برای معامله همتا به همتا NFT ارائه میکند که برای هر تراکنش در ثانیه، ۲.۵ درصد هزینه کارمزد دریافت میکند.
- مجیک ادن (MagicEden): یکی از بازارهای NFT است که روی بستر سولانا ساخته شده است. با مجیک ادن میتوانید توکنهای غیر قابل معاوضه را بسازید و مدیریت کنید. این بازار خود را یک بازار انافتی آماده برای وب ۳ توصیف میکند؛ همچنین هزاران مجموعه NFT دارد که برای لیست کردن آنها کارمزدی دریافت نمیکند.
- راریبل (Rarible): طیف وسیعی از مجموعه NFT را میتوانید در راریبل بخرید و بفروشید. راریبل یک بازار جامعه محور است که قابلیت همکاری بین بلاکچینهای اتریوم، سولانا، تزوس و پالیگان را فراهم میکند و کارمزد آن ۱ درصد است.
- بازار NFT بایننس: صرافی شناخته شده بایننس در سال ۲۰۲۱ بخشی تحت عنوان Binance NFT اضافه کرد که هنرمندان ، سازندگان و علاقهمندان به ارزهای دیجیتال را در یک پلتفرم امن، قابل اعتماد و متنوع متحد کند. Binance NFT کارمزد ثابت ۱ درصدی را برای هر تراکنش خود دریافت میکند.
آیا خرید NFT سودآور است؟
آیا تنها به این دلیل که میتوانید ان اف تی بخرید، باید این کار را انجام دهید؟ پاسخ این سوال به عوامل مختلفی بستگی دارد. خرید ان اف تی با ریسک زیادی همراه است، زیرا آینده این داراییها نامشخص است و هنوز از تاریخچه زیادی برخوردار نیستند که بتوان در مورد آنها بهخوبی نظر داد. از آنجایی که NFTها بسیار جدید هستند، ممکن است بتوانید مبلغ کمی از سرمایه خود را به آن اختصاص دهید تا آن را امتحان کنید.
به عبارت دیگر، سرمایهگذاری در بازار NFT یک تصمیم شخصی است. اگر پولی برای سرمایهگذاری داشته باشید ارزش امتحان کردن را دارد، بهخصوص اگر یک اثر برای شما معنی داشته باشد. با این وجود، به یاد داشته باشید که قیمت NFT کاملا بر اساس تقاضا برای آن است.
بنابراین، ممکن است یک NFT بخرید اما بعدا مجبور شوید آن را با قیمتی پایینتر بفروشید یا اگر کسی آن را نخواهد ممکن است دیگر نتوانید آن را بفروشید. بهطور کلی، به ان اف تیها نیز مانند هر سرمایهگذاری دیگری نگاه کنید. تحقیقات کافی انجام دهید، ریسکها را درک کنید و اگر تصمیم به ورود به بازار NFT را دارید، آماده هر گونه اتفاقی باشید.
در پایان، NFT که قبلا یک جنبش حاشیهای مرتبط با ارزهای دیجیتال بود، اکنون یک پدیده جهانی است که همه میخواهند در آن مشارکت داشته باشند. بنابراین، بسیاری از افراد تصمیم گرفتهاند که نحوه سرمایهگذاری در بازار ان اف تی و نحوه خرید و فروش آن را یاد بگیرند. بسیاری نیز قصد ساخت و فروش NFT برای کسب درآمد را دارند. تصمیم شما هر یک از اینها که باشد لازم است بدانید خرید و فروش NFT در ابتدا ممکن است یک چالش به نظر برسد، اما پس از کمی آموزش خواهید دید که مراحل آسانی دارد.