تفاوت بیت کوین و اتریوم چیست؟

بیت کوین (BTC) و اتریوم (ETH) دو رمزارز مطرح دنیای کریپتوکارنسی هستند و تا به امروز نقش پررنگی در پیشرفت و توسعه این دنیای جدید داشته‌اند. بیت کوین اولین ارز دیجیتالی است که در سال ۲۰۰۹ ایجاد شد و به عنوان “طلای دوم” لقب گرفت. اتریوم در سال ۲۰۱۵ عرضه شد و آن را می‌توان به یک کامپیوتر غیرمتمرکز تشبیه کرد. برای بررسی تفاوت بیت کوین و اتریوم ابتدا باید در نظر بگیریم که کدام جنبه این تفاوت برای ما اهمیت دارد. آیا صرفا می‌خواهیم بدانیم خرید و فروش کدام یک سود بیشتری به همراه دارد یا نسبت به ماهیت آن‌ها و کاربردشان کنجکاویم. در ادامه با جنبه‌های مختلف تفاوت اتریوم و بیت کوین آشنا می‌شویم.

اصلی‌ترین تفاوت بیت کوین و اتریوم

بیت کوین یک ارز دیجیتال است که با هدف ذخیره ارزش (Store of Value) به صورت غیرمتمرکز طراحی شده است. ذخیره ارزش یک دارایی، به معنی ذخیره ارز یا کالایی است که ارزش خود را در طول زمان حفظ می‌کند و کاهش نمی‌یابد. غیرمتمرکز بودن بیت کوین یا هر ارز دیجیتال دیگری به این موضوع اشاره دارد که قدرت در یک شبکه بین افراد توزیع می‌شود و در نتیجه این اتفاق، دیگر توسط هیچ شخص یا سازمان مشخصی قابل کنترل نیست. در واقع هدف از ایجاد بیت کوین، تمرکز زدایی قدرت بانک و حذف هرگونه واسطه از تراکنش‌های مالی بود.
اتریوم فقط یک ارز دیجیتالی غیرمتمرکز نیست و کاربردهای آن بسیار گسترده‌تر از این‌‌هاست. بلاک چین اتریوم قابلیت ایجاد قراردادهای هوشمند پیچیده و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را در خود دارد. با استفاده از قراردادهای هوشمند می‌توان واسطه‌ها را حذف کرد و پروژه‌ها و برنامه‌هایی ساخت که بدون نیاز به واسطه، به کار خود ادامه دهند. برای درک بهتر قرارداد هوشمند می‌توان دستگاه‌های اتوماتیک فروش نوشیدنی را مثال زد. شما نوشیدنی مورد نظر خود را انتخاب کرده و پول را وارد دستگاه می‌کنید؛ دستگاه اطلاعات را پردازش می‌کند و نوشیدنی را به شما می‌دهد. اگر همین کاربرد را در ابعاد بسیار گسترده‌تری متصور شویم، پیچیدگی و کاربردهای احتمالی بلاک چین اتریوم را بهتر درک خواهیم کرد.

تفاوت‌های دیگر اتریوم و بیت کوین

بلاک چین اتریوم و بیت کوین تفاوت‌های دیگری نیز با یکدیگر دارند که در زیر، برخی از این موارد را مشاهده می‌کنید:

مکانیسم اجماع (Consensus Mechanism)

بگذارید پیش از توضیح تفاوت مکانیسم اجماع اتریوم و بیت کوین، به طور مختصر با مفهوم مکانیسم اجماع آشنا شویم. اجماع به معنای توافق نظر است. سیستم رای‌گیری را در نظر بگیرید؛ اکثریت آرا باید یک شخص یا موضوعی را تایید کنند تا آن شخص یا موضوع انتخاب شود. از آن‌جایی که پس از رای‌گیری، تمام رای‌های داده شده در اختیار یک فرد یا گروه قرار می‌گیرد، همیشه احتمال تقلب در این مدل رای‌گیری وجود دارد. حالا چطور احتمال تقلب را به حداقل برسانیم؟ اگر سیستم طوری باشد که تمام رای‌دهنده‌ها از رای دیگر اعضا خبردار باشند، در نهایت تعداد رای‌های موافق و مخالف مشخص خواهد شد و در این صورت حتی اگر شخصی در نتیجه تقلب کند، دیگر نتیجه توسط رای‌دهندگان تایید نمی‌شود. این یک مثال بسیار ساده و تک‌بعدی از بلاک‌چین است. اطلاعات در بلاک چین، روی یک کامپیوتر یا سرور خاص ذخیره نمی‌شوند و هر کامپیوتر یا سیستمی که به شبکه وصل شود، یک نسخه از اطلاعات را دریافت می‌کند. به هر کامپیوتری که به شبکه متصل می‌شود و یک کپی از بلاک چین را دریافت می‌کند، نود (Node) می‌گویند. وقتی به عنوان نود به یک بلاک چین متصل می‌شوید، یک نسخه از کل داده‌های آن را دریافت می‌کنید. ایجاد هرگونه تغییری در اطلاعات امکان پذیر نیست، مگر اینکه اکثریت نودها آن را تایید کنند. اجرای چنین ساز و کاری، احتیاج به یک مکانیسم ایمن، لحظه‌ای و کارآمد برای اطمینان از اعتبار تراکنش‌های شبکه دارد. به عبارت دیگر، به مکانیسمی نیاز است که تمام شرکت‌کننده‌ها در آن به یک اجماع و توافق در مورد وضعیت اطلاعات توزیع شده برسند؛ این مکانیسم، مکانیسم اجماع نام دارد. مکانیسم اجماع انواع مختلفی دارد که مهم‌ترین آن‌ها مکانیسم اجماع Proof of Work و Proof of Stake هستند.
در بیت کوین از مکانیسم اجماع اثبات کار یا Proof of Work که اختصارا PoW نام دارد، استفاده می‌شود. این مکانیسم اجماع، تمام ماینرها را ملزم به حل فرمول‌های ریاضی می‌کند. ماینری که موفق به حل فرمول شود، بلاک بعدی را می‌سازد و در ازای آن پاداش (بیت کوین) دریافت می‌کند. این مکانیسم برای جلوگیری از اقدامات مخرب در سیستم به کار گرفته می‌شود. به بیان دیگر، امنیت بلاک چین از این طریق تامین شده و با به‌کارگیری آن از حملات هکری جلوگیری می‌شود. یکی از بزرگترین انتقاداتی که به PoW وارد است، مصرف بسیار زیاد انرژی توسط آن است. از آن‌جایی که حل فرمول‌ها به قدرت محاسباتی بالایی نیاز دارد، انرژی بسیار زیادی نیز مصرف می‌کند؛ در نتیجه برای محیط زیست مخرب است.
خالق اتریوم، ویتالیک بوترین، از سپتامبر ۲۰۲۲ مکانیسم اجماع اتریوم را از PoW به PoS تغییر داد. PoS یا Proof of Stake، مکانیسم اجماع اثبات سهام نام دارد که در آن مشارکت کنندگان به جای استفاده از قدرت محاسباتی و در نتیجه آن مصرف زیاد انرژی، باید مقداری از ارز دیجیتال یک بلاک چین (در اینجا بلاک چین اتریوم) را اصطلاحا استیک (Stake) یا سهام‌گذاری کنند. استیکینگ به معنی نگهداری مقادیری از ارز دیجیتال در کیف پول است. در این روش، هر شخصی که سهم بیشتری داشته باشد، احتمال دریافت پاداش برای خود را بیشتر می‌کند.

امکان استخراج (Mining) بیت کوین و اتریوم

بیت کوین به دلیل استفاده از مکانیسم اجماع PoW قابل استخراج است. به دلیل انتقال مکانیسم اجماع اتریوم به PoS، دیگر امکان استخراج رمزارز اتریوم وجود ندارد.

محدودیت عرضه (Supply Limit)

حداکثر عرضه بیت کوین ۲۱ میلیون بیت کوین است؛ به این معنی که زمانی که تعداد کوین‌های استخراج شده به ۲۱ میلیون برسد، دیگر امکان استخراج بیت کوین بیشتری وجود ندارد. علت در نظر گرفتن این محدودیت عرضه، افزایش ارزش بیت کوین با گذشت زمان است. این در حالی است که اتریوم محدودیت عرضه ندارد و حفظ ارزش این ارز دیجیتال در بازار، از طریق اجرای منظم توکن سوزی انجام می‌شود.

زمان بلاک (Block Time)

زمان بلاک یا Block Time اشاره به مدت زمانی دارد که طول می‌کشد تا یک بلوک جدید در بلاک چین ایجاد شود. زمان بلاک در بلاک چین بیت کوین 10 دقیقه است. در بلاک چین اتریوم حدودا ۱۲ ثانیه زمان می‌برد که بلوک جدیدی به شبکه اضافه شود. در نتیجه این اتفاق، تراکنش‌های اتریوم به مراتب سریع‌تر انجام می‌شوند.

مقیاس پذیری (Scalability) بلاک چین اتریوم و بیت کوین

مقیاس پذیری یک شبکه بلاک چین (Blockchain Scalability)، توانایی آن شبکه برای پشتیبانی از افزایش حجم تراکنش‌ها و همچنین افزایش تعداد نودها در شبکه است. البته که سرعت، تنها یکی از عوامل تعیین کننده مقیاس پذیری است، اما به زبان ساده می‌توان گفت که مقیاس پذیر بودن بلاک چین به این معناست که شبکه بتواند تعداد زیادی از تراکنش را در هر ثانیه (Transactions Per Second) مدیریت کند. دو شبکه بیت کوین و اتریوم به طور متوسط قادر به پردازش ۷ و ۳۰ تراکنش در هر ثانیه هستند که این تعداد در مقایسه با مقیاس پذیری سیستم‌های متمرکز، به طرز چشمگیری کم است. مقیاس پذیری، یکی از عوامل بسیار مهم در توسعه و آینده یک بلاک چین است.

بیت کوین یا اتریوم؛ روی کدام سرمایه گذاری کنیم؟

پاسخ این سوال بستگی به هدف شما از سرمایه‌گذاری و خرید بیت کوین و اتریوم دارد. در ابتدا باید از خود بپرسید که ارزش بازار و قیمت لحظه‌ای بیت کوین یا اتریوم تاثیر بیشتری بر این انتخاب دارد یا کاربرد این دو ارز دیجیتال و پتانسیل آن‌ها برای رشد؟ یا اینکه به سرمایه‌گذاری کوتاه مدت فکر می‌کنید یا قصد ذخیره یکی از این دو رمزارز به صورت بلند مدت را دارید؟ از آن‌جایی که به طور کلی، سرمایه‌گذاری روی ارزهای دیجیتال می‌تواند پرریسک باشد، خوب است پیش از خرید اتریوم، بیت کوین یا هر ارز دیجیتال دیگری، به طور کامل در مورد پشتوانه و کاربردهای هر یک تحقیق کنید. همچنین میزان ریسک‌پذیری خود را نیز در نظر بگیرید و در نهایت به نتیجه برسید.

همانطور که گفته شد، بیت کوین و اتریوم از جهات زیادی با یکدیگر تفاوت دارند که در این مقاله به بررسی برخی از این تفاوت‌ها پرداختیم. از آن‌جایی که هدف ایجاد و ارائه هر یک از این دو پروژه کاملا با آن یکی تفاوت دارد، شاید مقایسه آن‌ها خیلی دقیق و درست نباشد. بیت کوین به عنوان اولین ارز دیجیتال و جایگزینی برای ارز فیات خلق شد و اتریوم با هدف هوشمند سازی قراردادها، اپلیکیشن‌ها و فرایندها بوجود آمد.