بیت کوین (Bitcoin) نوعی پول الکترونیک است که هرگاه اراده کنید با کمک آن می‌توانید به هر نقطه از دنیا پول ارسال کرده و برای خرید کالا یا خدمات از آن استفاده کنید. بیت کوین (BTC) غیرمتمرکز است و برخلاف ارزهای فیات (مانند دلار، یورو و پوند) نیازی به چاپ یا ارسال آن از طریق بانک‌های مرکزی نیست. بیت کوین اولین و مهمترین ارز دیجیتال تاریخ کریپتوکارنسی است که در سال ۲۰۰۹ عرضه شد و مسیر جدیدی را برای تغییر نظام اقتصادی در دنیا ایجاد کرد. پیش‌تر درباره نحوه کار بیت کوین، نحوه استخراج بیت کوین و نحوه تعیین قیمت بیت کوین صحبت کرده‌ایم که با مراجعه به آن‌ها می‌توانید اطلاعات کافی درباره ارز دیجیتال BTC کسب کنید.
امروزه بسیاری از افراد به سرمایه گذاری در دنیای کریپتوکارنسی و ارزهای دیجیتال تمایل دارند اما تغییرات شدید قیمت ارزهای دیجیتال به خصوص رمزارز بیت کوین (BTC) باعث شده برخی از مردم نتوانند به این حوزه اعتماد کنند. افراد تاثیرگذاری مانند وارن بافت (Warren Buffett) نیز به طور کلی ارزش بیت کوین را زیر سوال برده و به هیچ عنوان حاضر نشده وارد حوزه بلاک چین شود یا در آن سرمایه‌گذاری کند.
صعود و فرود شدید قیمت ارز دیجیتال بیت کوین محل بحث موضوعات بسیاری شده است. به عنوان مثال بسیاری از افراد درباره حبابی بودن ارز BTC سوال می‌پرسند و تمایل دارند بدانند آیا بیت کوین نیز مانند دیگر دارایی‌هایی که در بازار دچار حباب اقتصادی می‌شوند، حباب دارد یا ارزش بسیار بالای بیت کوین موجب رواج نظام جدید اقتصادی خواهد شد. در این بخش ما قصد داریم روی موضوع حباب بیت کوین بیشتر تمرکز کنیم و صحت و سقم ماجرای حبابی بودن بیت کوین را بررسی کنیم.
مفهوم حباب اقتصادی
پیش از بررسی وجود یا عدم وجود حباب بیت کوین، ابتدا بهتر است درباره تئوری حباب در علم اقتصاد (Economic Bubble) مطالبی را بدانید. تئوری حباب بیان می‌کند که قیمت‌های بازار (مانند قیمت کالاها، املاک و دارایی‌های مالی) گاهی با افزایش سریع قیمت مواجه می‌شوند. دلیل افزایش ناگهانی قیمت‌های بازار می‌تواند مربوط به رشد سریع تعداد سرمایه‌گذاران در بازار باشد که ارزش و قیمت دارایی‌ها خیلی بالاتر از قیمت‌های منطقی آن‌ها می‌شوند. موضوع مهم در افزایش ناگهانی و سریع قیمت‌ها این است که با خروج سرمایه‌گذاران از بازار، قیمت‌ها با سقوط ناگهانی پس از خروج سرمایه‌ها نیز همراه است. به پروسه افزایش ناگهانی قیمت‌های بازار و در ادامه آن، کاهش و سقوط ناگهانی قیمت دارایی‌ها حباب قیمت، حباب اقتصادی یا حباب بازار می‌گویند. حباب بازار به طور کلی ۵ مرحله اصلی و ثابت دارد که دانستن این مراحل خالی از لطف نیست:
مرحله اول: جابه‌جایی
منظور از جابه‌جایی (Displacement)، جلب توجه سرمایه‌گذاران به محصول یا تکنولوژی جدیدی است که نرخ بهره پایین یا حداقل یک مزیت ویژه دارد.
مرحله دوم: رونق یا رشد سریع
منظور از رونق یا رشد سریع (Boom) در حباب، زمانی است که رفته‌رفته قیمت محصول یا تکنولوژی جدید با افزایش سرمایه گذاری‌های جدید، بیشتر می‌شود. در این مرحله ترس از عقب ماندن از قافله موجب می‌شود سرمایه گذاران بیشتری جذب سرمایه‌گذاری در آن حیطه شوند.
مرحله سوم: رضایت و سرخوشی
مرحله سوم حباب اقتصادی، رضایت‌مندی (Euphoria) است. در این مرحله به قدری خوشحالی از سرمایه‌گذاری در حیطه رو به‌رشد افزایش می‌یابد که احتیاط میان این افراد به‌شدت کاهش می‌یابد. خرید کورکورانه و پر ریسک به خصوص میان افراد تازه‌کار در این مرحله از حباب به اوج خود می‌رسد.
مرحله چهارم: سودجویی
چهارمین مرحله حباب بازار، کسب سود (Profit-Taking) است. در این مرحله متخصصان و باتجربه‌های اقتصاد در زمان مناسب و در حالیکه قیمت‌ها بالاترین مقدار بازار است، دارایی خود را فروخته و بیشترین سود را از بازار کسب می‌کنند. نکته مهم درباره مرحله کسب سود در حباب اقتصادی این است که تخمین زمان مناسب فروش دارایی‌تان پیش از ترکیدن حباب، کار بسیار سختی است.
مرحله پنجم: وحشت
در آخرین مرحله از حباب بازار، قیمت دارایی‌ها به همان سرعتی که افزایش پیدا کرده بود، سقوط می‌کند. سرمایه‌گذاران در مرحله پنجم به سرعت در حال فروش و نقد کردن دارایی خود هستند و از آن‌جا که عرضه بسیار بالاتر از تقاضاست، قیمت دارایی به سرعت کاهش می‌یابد. نکته مهم در مرحله وحشت (Panic) حباب اقتصادی این است که تا مدتی قیمت دارایی به قیمت اوج خود بازنمی‌گردد.
آیا بیت کوین حباب دارد؟
سوالی که درباره بیت کوین مطرح می‌شود این است که اصلا بیت کوین حباب دارد یا نه. معمولا اصطلاح «حباب بیت کوین» را به این دلیل استفاده می‌کنند که ارز دیجیتال BTC دچار افزایش قیمت‌های ناگهانی و در نهایت سقوط قیمت ناگهانی می‌شود. موضوع مهمی که در رابطه با حباب یک ارز دیجیتال وجود دارد این است که با افزایش قیمت کریپتوی موردنظرتان، نمی‌توانید متوجه شوید که ارزش رمزارز افزایش پیدا کرده یا دچار حباب قیمتی شده است. تنها زمانی می‌توانید مطمئن شوید دچار حباب شده، که با سقوط ناگهانی قیمتش مواجه شوید.
درباره وجود یا عدم وجود حباب بیت کوین نظریه‌های مختلفی وجود دارد. به عنوان مثال رئیس امنیت بانک‌های ایالات متحده، میشل هارتنت، معتقد است بیت کوین مادر تمامی حباب‌ها است. اما شرکت سرمایه گذاری Man Group معتقد است بیت کوین حباب دارد اما حباب بیت کوین از بین نخواهد رفت؛ زیرا قبل از نابودی حباب فعلی، حبابی جدید تشکیل خواهد شد.
برخی از متخصصان نیز مدعی‌اند حباب بیت کوین وجود ندارد و علت افزایش قیمت رمز ارز بیت کوین، ارزش واقعی و بالای این ارز دیجیتال است. ضمن این‌که به طور کلی در بازارهای مالی حباب به وجود می‌آید و تنها محدود به ارزهای دیجیتال (مانند BTC) نمی‌شود. یکی از خصیصه‌های مهم ایجاد حباب، بالا رفتن کاذب قیمت یک دارایی نسبت به ارزش واقعی آن است و به عقیده برخی از کارشناسان این خصیصه درباره بیت کوین صدق نمی‌کند. بنابراین پاسخ واضحی به این سوال که «آیا بیت کوین حباب دارد؟» وجود ندارد. به طور کلی دو عامل مهم، تعیین ارزش واقعی بیت کوین را دشوار می‌کند:
- بیت کوین عمر و سابقه کوتاهی دارد: افزایش و کاهش ناگهانی قیمت بیت کوین در گذر عمر کوتاه این کوین موجب شده ارزش‌گذاری این ارز دیجیتال کار راحتی نباشد.
- بیت کوین متفاوت است: روش‌های مختلفی برای ارزیابی یک شرکت و محصولی که ارائه می‌دهد وجود دارد اما اساساً بیت کوین شرکت نیست و درآمدی ایجاد نمی‌کند تا متخصصان بتوانند برای آن ارزش تعیین کنند. به طور کلی برای هیچ کدام از ارزهای دیجیتال نمی‌توان با روش‌های ارزیابی موجود، ارزش تعیین کرد.
چرا بانک‌های مرکزی جهان با کریپتوکارنسی مخالفند؟
بانک‌های مرکزی در کشورهای مختلف دنیا انحصار انتشار پول و ارز را در اختیار دارند و در نتیجه از سیاست‌های پولی برای اعمال نفوذ اقتصادی، پرداخت اعتبارات بانکی و تنظیم تورم و رشد اقتصادی استفاده می‌کنند. بانک‌های مرکزی همچنین بر روند انتقال ارز نظارت کرده و به دولت‌ها کمک می‌کنند تا از میزان درآمد افراد و کسب و کارها مطلع شوند. اطلاع دولت از میزان درآمد کسب و کارها منجر به اخذ مالیات از آن‌ها خواهند شد. ضمن این‌که دولت‌ها با شناسایی مقدار دارایی افراد و گردش ارز، از فعالیت‌های مجرمانه مانند پولشویی، حمایت از تروریسم و خرید و فروش مواد مخدر جلوگیری می‌کنند. این‌ها مهمترین دلایلی است که بانک‌های مرکزی جهان با گسترش استفاده از ارزهای دیجیتالی غیرمتمرکز مخالفت می‌کنند. با این حال قوانین مربوط به خرید و فروش بیت کوین (BTC) در کشورهای مختلف متفاوت است و می‌توانید با مراجعه به مطلب بیت کوین در کدام کشورها قانونی است؟ از آخرین اخبار مربوط به قوانین حوزه کریپتوکارنسی در کشورهای مختلف مطلع شوید.
ارزهای دیجیتال؛ حباب یا واقعیت؟
هنگامی که صحبت از حباب ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین می‌شود، آن را با حباب اینترنت یا حباب دات کام (Dot-Com Bubble) مقایسه می‌کنند. حباب اینترنت به سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۰ اشاره دارد که ارزش سهام استارتاپ‌های آمریکایی که بر پایه اینترنت فعالت خود را آغاز کرده بودند به شکلی باورنکردنی افزایش یافته بود اما در سال ۲۰۰۱ این حباب ترکید و بسیاری از استارت‌آپ‌ها اعلام ورشکستگی کردند. ترس از ترکیدن حباب ارزهای دیجیتال برای سرمایه گذاران بسیار جدی است و اگرچه نظریه‌های مختلفی در این باره وجود دارد اما مسئله مهم این است که نمی‌توان قیمت واقعی برای ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین تعیین کرد و آن را با قیمت فعلی آن مقایسه کرد تا میزان ریسک حبابی بودن آن‌ها را اندازه گرفت.
از آن‌جا که حدود ۷۰ درصد از بیت کوین‌های موجود در حساب‌های کاربری غیرفعال نگهداری می‌شوند؛ بنابراین می‌توان بیان کرد که تا به حال بیت کوین (BTC) بیشتر شبیه به یک دارایی رفتار کرده است تا یک ارز دیجیتال. این بدان معناست که طرفداران بیت کوین از این ارز دیجیتال بیشتر برای سفته بازی استفاده کرده‌اند تا این‌که آن را به عنوان پول نگهداری کنند. منظور از سفته بازی، شرکت در معاملات اقتصادی پر ریسک به منظور کسب سود از نوسانات بازار است. سفته بازی می‌تواند وجود حباب ارز دیجیتال بیت کوین را اثبات و اندازه حباب آن را تشدید کند. چنانچه شما اطلاعات بیشتری درباره حباب بیت کوین یا دیگر ارزهای دیجیتال دارید، خوشحال می‌شویم نظرتان را در بخش کامنت‌ها با ما درمیان بگذارید.
